[6]
tuhu hana wong len ingkene”. Ujaring amburu: “Tuhu yen anakira mandala nenem, apan kang atanem iku nenem”. Les lungha kang amburu. Lingira mandala ring ken Angrok: “Lungha ta sira kaki, manawa mangsul kang amburu ring sira, manawahanamicara çabdaningsun, tanpantuk denira anungsi iringsun, lungha sira angungsi alas”. Ndan lingira ken Angrok: “Angher manih kang amburua”. Ya ta sangkane angalas ken Angrok, ring Patangtangan araning alas. Anuli sira ken Angrok angungsi ring Ano. Sah sira ring alas ing Terwag. Mangkin sangsaya mersah sira. Hana ta sira mandaleng Luki, angarepi welahan, mangkat sira amaluku pagagan, akarya pakacangan ambhakta sekuling rare angon mahisanira mandala, den-salahaken ing undungundung den-wadahi kele, katungkul sira mandala pijer amaluku pakacangan, ingundukundukan ingambil denira ken Angrok pinet sekule, nangken dina sira mangkana, kepwan sira mandala dening baryan dina kelangan seganing pangon, pangucapiramandala: “Paran sangkane hilang sekul iki”. Mangkin ta inginte sisingidan seganing pangonira mandala ring welahan, pangone den-kon amulukua, tando dateng sira ken Angrok saking jero alas paksanira ken Angrok angambila sekul punika. Sinapa deniramandala: “Kalingane sira kapo kaki ngamet segane pangon-ingsun iku nangken dina”. Sumahur ken Angrok: “Singgih kaki mandala, ingsun amet segane pangonira nangken dina wetning lapa-ingsun tanpamangan”. Lingira mandala: “Lah kaki datenga ring açramaningsun sira yen hana luwe, amalampaha sekul nangken dina, apan ingsun pratidina angadangadang tekahaning tatamu”. Teher ingajak sira ken Angrok dateng ing Batur denira mandala, sinwagatan sireng sekul ulam. Lingira mandala ring istrinira: “Nini bhatari ingsun amemekas ing sira, lamun ken Angrok maririkia, mon ingsun tan hana ring umah tuwi, kukurenen tumuli, amelasaken”. Ya ta ken Angrok katutur nangken dina teka, lunghanira saking rika ntapada, mulih sira mareng Kabalon, parabira sira mpu Palot, among dharmakañcana, aguru ta sira ring hyang buyut ing Kabalon, pangawaking dharmakañasiddhi, siddhisanidya, mantuk ta sira mpu Palot saking Kabalon amawa ta sira lakar, awrat limang tahil, areren ing Lulumbang, awedi sira mpu Palot muliha dewek mareng Turyantapada, rehing wonten wong kawerta anawala ring marga aran sira ken Angrok. Sira mpu Palot tan wruh ring patutunggalaning wong; ya ta katemu sira ken Angrok ring parerenan. Lingira sira ken Angrok
[7]
ring sira mpu Palot: “Uduh dateng ing punendi rakaki pukulun”. Lingira mpu, sumahur: “alulungha ingsun kaki saking Kabalon, ayun mantuka mareng Turyantapada, awedi ingsun ring marga, anengghu hana wong anawala aran ki Angrok.” Mesem sira ken Angrok, lingira ken Angrok: “Lah pukulun, ranakira ya ngatera mantuk i rakaki, raputunira mene anglawana yen kapanggih wong aran ken Angrok puniku, lumaris ugi sira kaki mantuk mareng Turyantapada, sampun walang hati.” Kapihutangan sira mpu ring Turyantapada angrungu sanggupira ken Angrok. Satekanireng Turyantapada, ya ta winarahan dharmakañcana sira ken Angrok, enggal bisa, tan hana sor timbangana ring kaçaktinira mpu Palot. Neher ingaku weka sira ken Angrok denira mpu Palot, sangkaning açrameng Turyantapada ingaran ing mandaleng Bapa. Mangke polahira ken Angrok angaku bapa ring mpu Palot, hana po deni(ng) kakuranganira mpu Palot, ya ta karananira ken Angrok kinon marang Kabalon denira mpu Palot, kinonira amutusakena dharmakañcana, ring hyang buyut ing Kabalon, anguwusakena lakar katunanira mandaleng Bapa. Mangkat sira ken Angrok dateng ring Kabalon, tan kapihandel sira ken Angrok denira sang apalinggih ring Kabalon. Samangka ta serngen sira ken Angrok: “mogah hana embang ring panapen”. Sinduk denira ken Angrok malayu angungsi ring hyang buyut ing Kabalon, ingatagaken sira parakategan sahaneng Kabalon paraguruhyang tekaning kapuntan, sama medal amawa palugangça, amburu ring sira ken Angrok samamukul ing palugangça paksanira sang tyaga aminonanayun amatenana ring sira ken Angrok. Mogha angrugu ujaring akaça: “Hayo denira-pateni wong iku, sang tyaga, yugamami rare iku, tangeh gawene ring madhyapada.” Mangkana çabda akaça karungu denira sang tyaga. Ya ta tinulung ken Angrok anglilir kadi pralagi. Teher ken Angrok angenaken upata, lingira: “Tan hanaha tega ring wetaning Kawi tan siddhaning dharmakañcana.” Sah sira ken Angrok saking Kabalon, angungsi Turyantapada, sira mandaleng Bapa, siddha ring dharmakañcana. Sah sira ken Angrok saking mandaleng Bapa maring pradeçeng Tugaran. Nora ta wilasa sira buyuting Tugaran, rinusuhan wong Tugaran denira ken Angrok, ya ta ingemban ta gopala sinalahaken ing mandaleng Bapa, dadi kapanggih anakira buyuting Tugaran, ananem kacang ing pagagan. Mangke ta ikang rara rinowang asanggama denira ken Angrok, alalama kacang kakampilan, sangkaning kacang Tugaran wijne akulimis agung agurih. Sah sira saking Tugaran, mulih sira maring mandaleng Bapa muwah. Lingira
[8]
ken Angrok: “Yen ingsun dadi wong adanaha pirak ring kaki mandaleng Bapa”. Kawerta sira ken Angrok ring nagareng Daha, yen arusuh asenetan ring Turyantapada, ingilangaken saking Daha, rinuruh dening wong saking Daha, lungha saking mandaleng Bapa, angungsi sira maring gunung Pustaka. Sah sira saking rika, angungsi ring Limbehan, wilasa sira buyuting Limbehan, inungsi sira ken Angrok, wekasan ananakti sira ken Angrok maring Rabut kedung Panitikan. Katurunan sira widhi, kinon mara ring Rabut gunung Lejar, ring dina Budha hireng ing Warigadyan, sira paradewa ahum akukumpul, mangkana lingira nini ring Panitikan: “Mami angrowangana asenetana kita bapa, tan hananing wruha, mami ta ananapua ring gunung Lejar sedenging dewa ahum kabeh.” Mangkana lingira nini Panitikan. Ya ta mara sira ken Angrok ring gunung Lejar. Katekan pwa Budha hireng ing Warigadyan, mara pwa sira ring paheman. Ya ta sira asenetan ing pawuhan ingurungan suket denira ranini Panitikan. Teher muni kang saptaswara genter pater lindu ketug kilat halisyus haliwawar, hudan salah masa, tanpantara teja wangkawa, ndan samangkana sira angrengö çabda tanpantara, humwang gumuruh, rasaning ahumaning watek hyang: “Ikang angukuhana ring nusa Jawa, yaya tandi mandala”. Mangkana ling sang watek dewata kabeh sama asalanggapan ujar: “Ndi kang yogya prabhua ring nusa Jawa”, patakoning watek hyang kabeh. Sumahur hyang Guru: “Wruhanta kabeh watek dewata, hana si yugamami, manusa wijiling wong Pangkur, ika angukuhi bhumi Jawa.” Samangka metu ta sira ken Angrok saking pawuhan, katinghalan sira dening watek hyang, sama kayogyan sang watek dewata, ya ta inastwaken sira bhiseka bhatara Guru, mangkana kastwanira de sang watek dewata, asurak asanggaruhan. Winidhyan sira ken Angrok angangkena bapa ring sang brahmana makanama sira danghyang Lohgawe, wahu teka saking Jambudwipa kinen apanggiha ring Taloka; samangkana mulaning brahmana hana ring wetaning Kawi. Duk maring Jawa tanpahawan parahu, atampakan roning kakatang telung tugel, mentas sira anuju pradeça ring Taloka, mider sira danghyang Lohgawe angulati sira ken Angrok. Lingira danghyang Lohgawe: “Hana rare adawa tangane, aliwat ing dekunge, tulise tangane tengen cakra, kang kiwa çangka, aran ken Angrok, katon ing pujamami, kadadinira bhatara Wisnu, pawarahira nguni duk ing Jambudwipa: eh danghyang Lohgawe wus mono denta muja ring Wisnuarccha, mami tan hana ring kene, ngong angjanma manusa maring Jawa, kita tumutureng mami, aran ingong ken Angrok, ulatana mami ring kabotohan”. Tando sira ken Angrok kapanggih ring
[9]
kabotohan, winaspadaken singgih kang katon ing puja denira danghyang Lohgawe. Tumuli sira tinañan, lingira danghyang Lohgawe: “Iya sira kaki, aran ken Angrok, sangkaningsun wruh ing sira, katon ing puja deningsun”. Sumahur ken Angrok: “Singgih pukulun, ranakira aran ken Angrok.” Rinangkul sira denira sang brahmana. Lingira danghyan Lohgawe: “Ingsunaku anak sira kaki, ingsun-rowanng duk anastapa, ingsun-wong saparanira.” Sah sira ken Angrok saking Talokah, mara sira ring Tumapel, milu sira brahmana. Satekanira ring Tumapel kapanggih kaladeça, ati sira asesebana ring sang akuwu ring Tumapel, aran sira Tunggul ametung. Kapanggih sira sineba. Lingira Tunggul ametung: “Bhageya pukulun sang brahmana, saking punendi sira hañar katinghalan.” Sumahur sira dangyang Lohgawe: “Eh kaki sang akuwu, hañar saking sabrang ingsun, ati ingsun asewakaha maring sang akuwu ingsun kaki, lawan akonakoningsun anak puniki ayun sumewakaha ring sang akuwu”. Sumahur sira Tunggul ametung: “Lah suka ingsun sira danghyang yen sira santosa wontena ring siranakira”. Mangkana lingira Tunggul ametung. Alawas sira ken Angrok amaraseba ring sira Tunggul ametung, sang akuwu ring Tumapel. Dadi hana bhujangga boddhasthapaka ring Panawijen, lumaku mahayana, atapa ring setraning wong Panawijen, apuspata sira mpu Purwa. Sira ta anakputrinira, aran ken Dedes. Sir ata kawerta yen hayu, tan hana amadani rupanira yen sawetaning Kawi kasub tekeng Tumapel. Karungu denira Tunggul ametung, tumuli sira Tunggul ametung dateng ing Panawijen, añjujug maring dukuhira mpu Purwa, kapanggih sira ken Dedes, atyanta garjitanira Tunggul ametung tumon ing rara hayu. Katuju sira mpu Purwa tan hana ring patapanira, samangka ta ken Dedes sinahasa pinalayoken denira Tunggul ametung. Saulihira sira mpu Purwa saking paran tan katemu sirabakira, sampun pinalayoken denira sang akuwu ring Tumapel, tan wruh ring kalinganira, ya ta sira mpu Purwa anibaken samaya tan rahaju, lingira: “Lah kang amalayoken anakingsun mogha tan tutuga pamuktine matia binahud angeris; mangkana wong Panawijen asata pangangsone, mogha tan metua bañune bejine iki, dosane nora awarah iringsun yen anakingsun den-walating wong”. Mangkana lingira mpu Purwa. “Kalawan ta anakingsun marajaken karma amamadangi, anghing sotmami ring anakmami mogha anemwa rahayu den-agung bhagyane”. Mangkana sotira mahayana ring Panawijen. Satekanira ken Dedes ring Tumapel rino-
[10]
wang sapaturon denira Tunggul ametung, tan sipi sihira Tunggul ametung, wahu ngidam sira ken Dedes, dadi sira Tunggul ametung akasukan, acangkrama somahan maring taman Boboji, sira ken Dedes anunggang gilingan. Satekanira ring taman sira ken Dedes tumurun saking padati, katuwon pagawening widhi, kengis wetisira, kengkab tekeng rahasyanira, neher katon murub denira ken Angrok, kawengan sira tuminghal, pituwi dening hayunira anulus, tan hanamadani ring listu-hayunira, kasmaran sira ken Angrok tan wruh ring tingkahanira. Saulihira Tunggul ametung saking pacangkrama, sira ken Angrok awarah ing sira danghyang Lohgawe , lingira : “Bapa danghyang, hana wong istri murub rahasyane, punapa laksananing stri lamun mangkana, yen hala rika yen ayu rika laksananipun”. Sumahur sira danghyang: “Sapa iku kaki”. Lingira ken Angrok: “Wonten, bapa, wong wadon katinghalan rahasyanipun deningsun”. Lingira danghyang Lohgawe: “Yen hana istri mangkana, kaki, iku stri nariçwari arane, adimukyaning istri iku, kaki, yadyan wong papa angalapa ring wong wadon iku, dadi ratu añakrawarti”. Meneng sira ken Angrok, ri wekasan angling: “Bapa danghyang, kang murub rahasyanipun puniku rabinira sang akuwu ring Tumapel; lamun mangkana manira-bahud angeris sirakuwu, kapasti mati de mami, lamun pakanira angadyani”. Sahurira danghyang: “Mati, bapa kaki, Tunggul ametung denira, anghing ta ingsun ta yogya yan angadyanana ring kaharepira, tan ulahaning pandita, ahingan sakaharepira”. Lingira ken Angrok: “Lamun mangkana, bapa, ingsun amit ing sira”. Sumahur sang brahmana: “Maring punendi ta sira kaki”. Sumahur ken Angrok: “Ingsun dateng ing Karuman wonten bobotoh angangken weka iringsun, aran sira Bango samparan, asih iringsun; punika inksun-tarinipun kadi angyogyanana”. Lingira danghyang: “Rahayu yan mangkana, sampun ta, kaki, sira alawas ing Karuman”. Lingira ken Angrok: “Punapa karyaningsun alawasa”. Sah sira ken Angrok saking Tumapel, teka sireng Karuman, kapanggih sira Bango samparan. “Saking endi kawetunira, alawas tan mareringsun, kadi ring swapna ingsun atetemu lawan sira, alawas temen denira lungha”. Sumahur ken Angrok: “ Wonten ing Tumapel ingsun bapa, amaraseba ring sirakuwu. Sangkaningsun maring sira, hana rabinirakuwu, tumurun saking padati, kasingkab rahasyane, katon murub deningsun. Hana ta brahmana hañar angajawa, puspatanira danghyang Lohgawe, sirangaku weka ring ingsun, ingsun-takoni: punapa araning stri yen murub rahasyanipun. Lingira sang brahmana: uttama dahating stri yen mangkana, arane iku kang sinangguh stri ardhanariçwari
[6]
dan is hier nog iemand anders”. De vervolgers zeiden: “Het is waar, dat de amandala (maar) zes kinderen heeft, en er zijn er hier maar zes aan het planten”. Zij gingen daarop verder. De amandala sprak toen tot Ken Angrok: “Mijn jongen, ga heen; mogelijk komen die u zoeken, nog terug, (en) beredeneeren zij wat, ik zeide nader, (dan) geeft het niet, dat gij tot mij uw toevlucht hebt genomen; vlucht naar het bosch”. Ken Angrok antwoordde: “Ik zal niet wachten op die mij vervolgen”, en zoo is het er toe gekomen, dat Ken Angrok zich naar het bosch begaf, dat Patangtangan heette.
Daarop vluchtte hij naar Ano, en van daar naar het bosch te Terwag, maar hij werd weder en in nog hooger mate lastig.
Nu gebeurde het, dat de amandala van Luki, tegenover de welahan, zijn gaga-veld ging beploegen, om er een boonenveld van te maken. Hij nam eten voor zijn buffeljongen mede. Dat plaatste hij op een der stapels in een bambukokertje. Voorovergebogen beploegde hij ijverig het boonenveld. Het eten werd door Ken Angrok, die er al bukkende naartoe sloop, weggenomen. Zoo deed dagelijks. De amandala stond er verbaasd van, dat het eten van den jongen dagelijks verdween, en zeide: “Hoe komt toch die rijst te verdwijnen?” Zich in de welahan verschuilende, hield hij het eten van den herder in het oog, terwijl hij den jongen (in zijne plaats) liet ploegen. Spoedig daarop kwam Ken Angrok uit het bosch, om de rijst weer weg te halen. De amandala sprak hem aan: “Gij zijt het dus, mijn jongen, die de rijst van mijn buffeljongen iederen dag weg neemt”. Ken Angrok antwoordde “Ja, amandala, ik nam het eten van uw jongen iederen dag weg, omdat ik honger en niet te eten heb”. De amandala zeide:“ Wel, mijn jongen, kom in mijn kluis als gij honger hebt, vraag (daar) iederen dag om rijst, want dagelijks zie ik uit of er ook gasten komen”. Zoo werd Ken Angrok door den amandala uitgenoodigd te Batur te komen, en op rijst en toespijzen onthaald. De amadala zeide tot zijn vrouw: “Nini bhatari, ik draag u op, om, als Ken Angrok hier mocht komen, en ik niet thuis mocht zijn, als zijn huisvrouw, lief. tegen hem te wezen, hij is medelijdenswaardig”. Ken Angrok, zoo verhaalt men, kwam daar (toen) elken dag.
Van daar ging hij naar Lulumbang, naar Bañjar kocapet.
Nu geschiedde het eens, dat de amandala van Turyantapada van Kabalon terugkeerde. Deze, Mpu Palot geheeten, bezat de dharmakañcana. Hij was een leerling van den hyang buyut van Kabalon, den belichaamden dharmakañcanasiddhi, siddhi = sanidya. Mpu Palot keerde (dan) van Kabalon weer terug met 5 tahil ruw (goud). Te Lulumbang rustte hij even uit. Hij zag er tegen op alleen naar Turyantapada terug te gaan, omdat men vertelde dat er iemand was die den weg onveilig maakte. Die person moest Ken Angrok heeten. Mpu Palot wist niet, dat het een en dezelfde was.
[7]
Hij trof er Ken Angrok aan. Deze sprak tot hem: “Wel, mijnheer, waar gaat gij naar toe?” Mpu Palot antwoordde: “Mijn jongen, ik kom van Kabalon, om weer naar Turyantapada terug te keeren: maar ik ben bang voor onderweg, want iemand, die Angrok heet, moet hem onveilig maken”. Ken Angrok glimlachte en zeide: “Wel, mijnheer, dan zal ik u begeleiden, en ik zal het straks wel tegen hem opnemen, als wij dien Ken Angrok mochten ontmoeten; ga u maar verder naar Turyantapada terug, en maak u niet ongerust”. De mpu van Turyantapada gevoelde zich zeer verplicht, toen hij de belofte van Ken Angrok vernam, en thuis gekomen, leerde hij hem de dharmakañcana (tot belooning). Deze kende haar spoedig, en voor Mpu Palot deed hij, als men diens wondermacht (met de zijne) zou willen vergelijken, (daarna) niet onder. De kluizenaar nam hem ook tot kind aan, tengevolge waarvan de kluis van Turyantapada ook Mandala ing bapa heette.
Nu gedroeg zich Ken Angrok na Mpu Palot als vader erkend te hebben, als volgt. Omdat Mpu Palot (nog) niet voldoende had zond deze hem naar Kabalon om de dharmakañcana bij den hyang buyut van Kabalon geheel en al meester te worden en het ruwe (goud), dat hij er nog had achtergelaten, geheel weg te halen. Ken Angrok ging er heen, maar de bewoners van Kabalon vertrouwden hem niet. Dit maakte hem boos: “Er zij embang in de panapen (?) (wenschte hij), en hij trachtte het hoofd daar te vermoorden, maar dit vluchtte en ontkwam bij den hyang buyut van Kabalon. Alle kluizenaars van Kabalon, de guruhyang's tot en met de kapuntan, werden opgeroepen; zij kwamen naar buiten met hun gamelan-hamers, zetten Ken Angrok na, en sloegen hem met die hamers, om hem, als dat kon, te dooden. Maar nu hoorden zij een stem uit den hemel: “Doodt dien man niet, kluizenaars; hij is mijn zoon, en heeft nog veel in dit ondermaansche te verrichten”. Dit hoorden de kluizenaars zich uit den hemel toeroepen. Zij hielpen Ken Angrok weder geheel bijkomen. Daarop zwoer Ken Angrok een eed, zeggende: “Er zal beoosten den Kawi geen kluizenaar zijn, die de dharmakañcana niet volkomen bezitten zal”. Daarna ging hij van Kabalon naar Turyantapada, en de kluizenaar van de Mandala ing bapa verkreeg de dharmakañcana nu geheel. Hij verliet toen de Mandaleng bapa en ging naar de buurt van Tugaran. De buyut van Tugaran wilde van hem niet weten. Hij maakte het den menschen daar lastig, en werd daarom door de gopala opgenomen en (weer) in de Mandala ing bapa geplaatst. Nu gebeurde het, dat hij de dochter van den buyut van Tugaran aantrof, toen zij op een gaga-veld boonen plantte. Hij verkrachtte dat meisje; langen tijd was de boon in den zak, en daarom zijn de boonen van Tugaran gladrond, groot en zoet. Van Tugaran keerde hij weder naar de Mandala ing bapa terug,
[8]
en zeide: “Als ik (ooit) wat word, dan zal ik aan den kluizenaar van den Mandala ing bapa een groote gift in zilver doen”.
Er werd naar Daha bericht gezonden, dat hij weder last veroorzaakte, en zich te Turyantapada verstoken had. Men trachtte hem weer onschadelijk te maken en lieden van Daha zochten naar hem. Hij ging van de Mandaleng bapa weg, en vluchtte naar den berg Pustaka.
Van daar ging hij naar Limbehan, waar de buyut met hem begaan was en hem opnam, doch daarop ging hij weer naar Rabut kedung Panitikan om er te gaan slapen. (Daar) werd hem geopenbaard, dat hij naar Rabut gunung Lejar moest gaan op zwarten Woensdag van de wuku Warigadyan, “de goden zouden dan een vergadering houden”, zoo zeide de nini van Panitikan, “(en) ik zal u helpen en verbergen, vader; niet iemand zal u zien; ik moet (toch) op den berg Lejar gaan vegen, als er godenvergadering is”. Zoo zeide zij. Ken Angrok begaf zich daarop naar den berg Lejar, en toen zwarte Woensdag van de wuku Warigadyan was gekomen, ging hij naar de vergaderplaats. Hij verstak zich in den vuilnishoop, waar hij door de nini van Panitikan met gras overdekt werd. Daarop lieten zich de zeven geluiden hooren: rollende donderslagen, en korte, aardbeving, bliksem, weerlicht, wervel-en stormwinden; er viel regen in een tijd, dat men die niet verwachten kon; onafgebroken waren er regenbogen in het oosten en (te gelijk) in het westen te zien, en daarop zonder verpoozen stemmen te hooren rumoerig en onstuimig. Het gevoelen van de goden op die vergadering was: “Hij die het eiland Jawa hecht en sterk maken zal, als ...” zoo spraken de goden, om beurten roepende; en “Wie moet er koning over het eiland Jawa worden?” vroegen zij. Bhatara Guru antwoordde: “Weet goden, dat ik een zoon heb, die als menschenkind uit een vrouw van Pangkur geboren is, die zal het land van Jawa hecht en sterk maken”, Nu kwam Ken Angrok uit de vuilnishoop te voorschijn, en de goden keurden hem, toen zij hem gezien hadden, goed, en stelden vast, dat hij (als koning) Bhatara Guru heeten zou; zoo beslisten zij, onder luid en algemeen gejuich.
Over Ken Angrok was door het lot (nog verder) beschikt, dat hij als vader erkennen zou den weleerwaarden brahmaan Lohgawe, die juist van Jambudwipa was gekomen, omdat hij hem te Taloka moest gaan zoeken; zoo zijn er het eerst brahmanen oostelijk van den Kawi aangeland. De tocht naar Jawa had hij niet met een schip gemaakt; op drie kakatang-bladeren had hij hem gedaan. Hij landde in het gebied van Taloka, en zocht nu Ken Angrok overal. Hij sprak: “Er moet een jongen zijn met lange handen en dikke knieen, in zijn rechterhand moet het radteeken en in zijn linker het schelpteeken te zien zijn, Ken Angrok heet hij, en ik zag hem in mijne devotie; hij is een incarnatie van Bhatara Wisnu, die mij indertijd in Jambudwipa onderrichtte: ”Eerwaarde Lohgawe, gij hebt mijn beeldtenis nu reeds zoo lang aangebeden, (maar) zelf ben ik hier niet (meer); ik heb mij geincarneerd in een mensch op Jawa; volg mij (daarheen); ik ben (thans) Ken Angrok;
[9]
zoek mij in de speelhuizen””. Spoedig daarop treft Lohgawe Ken Angrok in een speelhuis aan. Hij ziet oplettend toe, en werkelijk hij is het dien hij in zijn devotie gezien had. Hij wendt zich tot hem en zegt: “Gij, mijn jongen, zijt Ken Angrok? Ik ken u, omdat ik u in mijn devotie heb aanschouwd”. Angrok antwoordde: “Juist, mijnheer, ik ben Ken Angrok”. De brahmaan omhelsde hem en zeide: “Ik neem u aan tot zoon, mijn jongen, ik zal u helpen in het ongeluk, en u verzorgen waarheen gij ook gaat”. Ken Angrok verlaat daarop Taloka, en gaat met den brahmaan naar Tumapel. Daar gekomen vindt hij, een goede gelegenheid om, zooals hij erg verlangde, bij den akuwu Tunggul ametung op audientie te gaan. Er is juist audientie. Tunggul ametung zeide: “Welkom, mijnheer de brahmaan, van waar komt u, dien ik tot nog toe niet zag”. De eerwaarde Lohgawe antwoordde: “Mijn jongen, akuwu, ik kom juist van over zee; ik wilde gaarne bij u, mijn jongen, in dienst komen en verwijlen, en ook mijn aangenomen zoon hier zou dat gaarne bij u doen”. Tunggul ametung liet daarop volgen: “Wel, eerwaarde, het doet mij genoegen, dat u bij mij wil komen verblijven. [Aldus sprak Tunggul ametung]. Ken Angrok diende nu gedurende een tijd bij Tunggul ametung, den akuwu van Tumapel.
Nu gebeurde het dat er te Panawijen een geleerde buddha-priester van de mahayanistische kerk, was. Hij had een kluis op de velden van de Panawijen-ers, en heette Mpu Purwa. Hij had een dochter van voor dat hij mahayanist geworden was, een meisje buitengemeen schoon, Ken Dedes geheeten. Men vertelde van haar, dat zij onvergelijkelijk schoon was, en beoosten den Kawi was dat doorgedrongen tot Tumapel. Tunggul ametung hoorde het, hij ging naar Panawijen, naar het verblijf van Mpu Purwa, vond (daar) Ken Dedes en was over de schoonheid van de maagd geheel opgetogen. Mpu Purwa was juist afwezig, en zoo werd Ken Dedes door Tunggul ametung met geweld geschaakt. Toen Mpu Purwa weer terugkwam, vond hij zijn (immers) reeds geschaakte dochter niet (terug); hij begreep het niet, en slingerde een verschrikkelijke verwensching (tegen de schuldigen): “Moge de schaker van mijn kind het genot, dat hij van haar hebben zal, niet ten einde toe smaken, maar door sluipmoord met een kris omkomen; en mogen de putten van de Panawijen-ers opdrogen, en er geen water uit de bekkens hier meer vloeien, omdat zij mij niet bericht hebben, dat mijn kind aangerand werd; en voor mijn kind, die de karma amamadangi geleerd heeft, wensch ik, dat zij een zeer groot geluk deelachtig moge worden”.
[10]
Zoo luidde de vloek van den mahayanist te Panawijen. Nadat Ken Dedes te Tumapel was gekomen, sliep Tunggul ametung met haar, en hij beminde haar teeder, en toen zich de eerste teekenen der zwangerschap begonnen te openbaren, deed hij met haar voor genoegen een uitstapje naar den hof Boboji. Zij reed (daarbij) op een wagen. Bij het afstijgen van den wagen, in den tuin, deed het toeval hare bloote dij tot op haren schoot zichtbaar worden, en zag Ken Angrok daar een vuurgloed. Hij raakte daardoor in de war, en dan, zij was zoo volmaakt en onvergelijkelijk schoon, dat hij verliefd werd, en niet wist hoe hij het had. Nadat Tunggul ametung van zijn uitstapje weer naar huis gekeerd was, vertelde Ken Angrok (wat hem overkomen was) aan den eerwaarden Lohgawe: “Eerwaarde vader, wat is het voor een vrouw, wier schoot een vuurgloed uitstraalt; brengt zij ongeluk of geluk aan ?” De eerwaarde zeide: “Wie is dat, mijn jongen?” Angrok zeide: “Vader, er was een vrouw, wier schoot ik zag”. De eerwaarde Lohgawe zeide: “Zulk een vrouw, mijn jongen, is eene nariçwari (meesteresse der vrouwen), zij is het beste puik der vrouwen, mijn jongen, de ellendigste (armste, slechtste) man, die haar de zijne maken kan, wordt wereldveroveraar”. Angrok zweeg eerst een poos, en zeide toen: “Eerwaarde vader, de vrouw wier schoot dien vuurgloed uitstraalde, is de gemalin van den akuwu van Tumapel; nu ik dat weet zal ik hem door sluipmoord met een kris het leven benemen, door mijn hand zal hij omkomen, mits u het goed vindt”. De eerwaarde antwoordde: “Mijn jongen, Tunggul ametung zal door uw hand sneven, maar het gaat niet aan, dat ik mijn goedkeuring hecht aan hetgeen gij doen wilt; dat is geen handelwijze gepast aan een brahmaan; doe evenwel wat gij wilt”. Angrok zeide: “Dan, vader, neem ik afscheid van u”. De brahmaan zeide weer: “Waar wilt gij heen gaan, mijn jongen?” Angrok antwoordde: “Naar Karuman, daar woont Bango samparan, een speler, die mij tot kind heeft aangenomen, en veel van mij houdt; dien wil ik het vragen; misschien hecht hij er zijn goedkeuring aan”. “Dat is goed, maar, mijn jongen, blijf niet lang te Karuman”. Angrok zeide: “Wat zou ik er lang te maken hebben?” Ken Angrok verlaat nu Tumapel, bereikt Karuman, en vindt (daar) Bango samparan. “Waar komt gij van daan, - (zoo luidt de ontvangst daar), - gij zijt in lang niet bij mij geweest. Het is mij of ik droom, dat ik u weer bij mij heb. Gij zijt wel lang weg geweest”. Ken Angrok antwoordde hem: “Ik ben in Tumapel in dienst bij den akuwu geweest, vader. Hier kom ik, omdat ik, toen zijne gemalin van een wagen steeg en haar schoot (daarbij) bloot kwam, gezien heb, dat deze een vuurgloed uitstraalde. Nu is er een brahmaan, die eerst onlangs op Java gekomen is, de eerwaarde Lohgawe, en mij als zoon heeft aangenomen; hem heb ik gevraagd: “Wat is het voor een vrouw wier schoot een vuurgloed uitstraalt”, en hij heeft gezegd: “Zulk een vrouw is de bovenste beste, zij is het die men ardhanariçwari noemt;
first draft, not proofread /