1450.12.02.

Cum esset differentia et altercatio inter honorabiles fratrem Diegum Bernardi pro prioratu Castelle et fratrem Rodericum de Ucasal pro prioratu Portugalii et fratrem Petrum de Spinal pro prioratu Navarre petentes et requirentes procurationem venerabilis lingue Hispanie in conventu Rhodi, quemadmodum alias transmisse dicebant, per dictam venerabilem linguam de anno 1446, videlicet quod pro uno anno fratres castellanie Emposte et prioratus Catellonie haberent dictam procurationem et pro alio anno fratres prioratuum prefatorum Castelle, Portugalie et Navarre et sic de anno in annum ad turnum eorum. Et cum consuetum hoc ab illo tempore, videlicet de 1446 usque ad presens, et procuratio dicte lingue pertineat ad dictos fratres dictarum trium prioratuum.

Ideo petebant procurationem prefatam ex una parte, et venerabiles fratres Raymondum You de Novillies, Lodovicum de Fluvian Castri Siscani pro castellania Emposte et Johannem de Spilles Vallis Mollis et Gilibertum de Argentona Sancti Laurentii de Cesarines preceptores pro prioratu Catellonie ex alia parte deffendentes et dicentes, quod negabant dictos fratres dictorum trium prioratuum, quod se deponerent ad [...] eorum petitione, quia ipsi volebant vivere sicut antiquitas erat consuetum, videlicet, quod dicti fratres dictorum trium prioratuum essent insimul ad dictam procurationem cum fratribus castellanie Emposte et prioratus Catellonie et econverso, solum eligendo personas idoneas communiter.

Item petierunt dicti fratres castellanie Emposte et prioratus Catellonie coram esguardio de quo inferius fit mentio, quod dictum esguardium cognosceret: Si dicti fratres dictorum trium prioratuum haberent talem potestatem ad fatiendum ea, que petunt, ut sententia danda temporibus / (85(86)r) futuris locum haberet et firmitatem. Insuper dixerunt se ignorare, quod hoc pertransiverit per dictam linguam, et dato, quod transmisset per linguam prefatam considerato, quod non fuit scriptum in libro lingue, non debet habere firmitatem in perpetuum, et quod nunquam fuit consuetum, et quod volebant esse constare sicut steterunt temproibus preteritis.

Et dicti fratres dictorum trium prioratuum dicebant et replicebant, quod non innovebant aliquid, excepto, quod petebant id, quod transiverat per linguam prefatam cum erat usitatum a tribus annis citra, et producerent testes ad hoc probandum.

Et cum concordare super hoc non possent, dicti fratres dictorum trium prioratuum petierunt a [...] magistro esguardium fratrum. Qui dictum esguardium eis dedit. Et pro capite esguardii fuit fratri Nicolaus de Aschio lingue Italie [...] et pro lingua Alamanie fratri Ludovicus Fezer.

Qui omnes de esguardio auditis premissis partibus in earum alegationibus et juribus, et examinatis aliquibus testibus et captis informationibus pro virtute invenienda et etiam pro clarificatione animorum ipsius esguardii, attento quod ex depositione testium receptorum apparebat per ipsam venerabilem linguam et sic a tribus vel quatuor annis citra fuit consuetum et usitatum.

Primo iudicaverunt, quod dicti frates dictarum trium prioratuum haberent potestatem ad hoc fatiendum sine procurationem fratrum, que sunt in occidente sive ponente secundum bonos usus et consuetudines religionis et conventus Rhodi.

Item iudicaverunt, quod dicti fratres trium prioratuum prefatorum Castelle, Portugalli et Navarre habeant videlicet duo ipsorum fratrum dictarum trium prioratuum pro anno presenti procurationem dicte venerabilis lingue Hispanie, incipiendo die prima mensis Decembris anni presentis 1450, et finiendo die ultimo mensis Novembris anni 1451i.

Et ita esse iudicatum pro maiori parte fratrum dicti esguardii, supradictum caput esguardii una cum aliis suius sociis retulit [...] magistro prefato presentibus dictis fratribus dictorum trium prioratuum et ad eorum instantiam et ex mandato [...] magistri in presenti registro die secunda mensis Decembris 1450 continuata funt.