PrUB, JS-JL 39
© Jürgen Sarnowsky, Hamburg (2002)
{Regest}
Die Domherren von Pomesanien Johannes Marienwerder und Johannes Rymann an Papst [Bonifaz IX.]1): berichten über die Visionen und Wunder der heiligen Dorothea, insbesondere über ihre Aussagen über den Papst und über das Schisma; bitten um ihre Heiligsprechung.
{Überlieferung}
B = OF 276, fol. 97v-98v [bei Voigt als Fol. Miscellanea p. 95 im Geheim. Archiv.]
{Drucklegungen}
aus B Die Akten des Kanonisationsprozesses Dorotheas von Montau von 1394 bis 1521, hrsg. R. Stachnik (Forschungen und Quellen zur Kirchen- und Kulturgeschichte Ostdeutschlands, 15), Köln-Wien 1978, S. 520-22 [danach hier]; Codex Diplomaticus Prussicus. Urkundensammlung zur älteren Geschichte Preußens, hrsg. v. J. Voigt, Bd. 5, 1857, ND Osnabrück 1965, S. 36-38.
{Diplomatische Erörterung des Stücks}
Zeitgenössische Abschrift.
Vgl. JS-JL 40.
Vgl. JS-JL 41.
Vgl. JS-JL 42.
Vgl. JS-JL 43.
Vgl. JS-JL 44.
Vgl. JS-JL 46.
Fratres dicti Johannes Marienwerder et Johannes Rymanni, canonici ecclesie Pomezaniensis, sacre theologie magister et decretorum doctor minimi,
cum omni humilitate et reverencia oscula pedum beatorum.
Beatissime pater!
{Stachnik S. 521} Dei providencia [et] sancte caritatis instancia urgent nos non latere silentio, que Dominus omnipotens ad nominis sui gloriam per venerabilem dominam Dorotheam, anno preterito defunctam, virtutum et miraculorum tytulis iam conspicuam, modernis temporibus dignatus est de v[estre] s[anctitatis] persona misericorditer revelare, ne, si tacuerimus et nuntiare noluerimus, sceleris arguamur, quum dies boni nuntii est. Sed testificamur coram Deo et Christo Ihesu, qui iudicaturus est vivos et mortuos, non vanitatis typo aut adulacionis spiritu, sed in veritate audita s[anctitati] v[estre] scribere et referre ad Dei laudem vestram consolacionem et orthodoxe fidei exaltacionem.
Primum verbum dictum fuit ei a Domino in secunda feria Penthecostes anno domini M° CCC° LXXXXIII,2) existenti in magnis gaudio et illuminacione spiritus et videnti a longe personam vestram quasi presentem et flentem, de quo territa fuit. Dixitque illi Dominus: "Papa Bonifacius est bonus homo, timet me et ego diligo ipsum. Magister generalis siquidem ordinis3) demeritis suis exigentibus sic egit, quod papa possit per totam Prußiam ponere interdictum; sed retrahitur sollicitudine et timore, timens ne populus terre ad antypapam se conferat et recedat".
Secundum verbum fuit ei dictum eodem anno in vigilia Assumpcionis Beate Virginis:4) "Papa Bonifacius valde fortiter timet me, et intense diligens. Et vos omnes gaudete, quod ipsum habetis pro papa." Hoc dicto presencialiter ei apparuit s[anctitatis] v[estre] persona. {Voigt S. 75} Et adiecit: "Dominus ipse debet participari bono tuo propter hoc, quod eum iterum diligis".
Tercium verbum dictum est ei eodem anno in crastino beati Jeronimi,5) cum venisset in spiritu ad basilicam sancti Petri et ibi, ut sibi videbatur, vobis amice loquebatur: "Tu debes cum papa Bonifacio esse recte, ac si essetis valde propinqui amici. Et vos duo debetis me iuvare sustentare mundum, tu abhinc usque Romam, et ipse a Roma usque huc. Tu vides mundum pendere quasi in uno crine." Et videbatur Dorothee tunc, quod essetis valde sanctus homo. Et subiungens pronuncciando [dixit]: "Utinam me hic sciret, ut oraret pro me!" Nam non videbatur ei maior sanctus a loco, in quo erat Dorothea, usque Romam.
In profesto Circumcisionis eodem anno,6) cum Dorothea oraret instanter pro unione sancte matris ecclesie, ut fieret in toto universo unum ovile et unum caput, apparuistis ei hylaris et converso wultu ad eam, quod precum eius instanciam desideraretis. Alter, videlicet Clemens in Avinione,7) apparuit ei averso wultu, dorsum vertendo ad Dorotheam, tenebrosus et sic dispositus, quod cito vellet deficere aut mori. Et ita divina ordinante clemencia eodem anno in estate moriebatur.
Item eodem die,8) cum oraret, sicud solita erat orare, cum magnis fletibus, singultibus {Stachnik S. 522} et suspiriis pro unione. Et inter cetera scire volens, si cito fieri deberet unum ovile seu tolli scisma, Dominus de sua ineffabili gracia dedit ei unam bonam estimacionem, spem seu opinionem, quod in brevi hoc fieri deberet; non tamen distincte tempus expressit.
In die Circumcisionis instante anno domini etc. XCIIII,9) cum iterum oraret pro unione, apparuit s[anctitas] v[estra] et alter Clemens eisdem disposicionibus et modo quibus supra die precedente. Et tunc Dorothea dixit ad magistrum Johannem confessorem suum expresse: "Fiduciam enim habeo in Domino, quod in brevi bonum fiat."
Feria sexta ante festum Purificacionis anno etc. XCIIII10) in spiritu contemplata est homines eciam spirituales a loco, in quo erat, usque Romam. Et paucissimos invenit stantes, pauciores recte incedentes. Sed et Romam veniens, invenit personam s[anctitatis] v[estre] tristem sedentem, et cognovit vos non bene stare nec recte incedere. Sensit autem in vobis, sicud pronuncciavit, sic dicens. "Si ipse papa solus esset, se bene erigeret ad standum, et consequenter disponi faciliter posset ad recte incedendum; quia scisma in ecclesia Dei est, et solus papa non est tantum tristatur, quod se erigere non potest."
Sed et Sabbato sequenti11) ait ei Dominus. "Ecce quomodo papa nondum pervenit ad hoc, ut possit recte incedere. Si caput universalis ecclesie non valet stare aut incedere, quomodo pedes hoc faciant?" Et dicta intellexit de statu, incessu seu progressu perfectis virtutum.
Beatissime pater! In rudi stilu hec scripsimus iuxta verba pronuntiantis, volentes tollere suspicionem sciencie et subtilitatis, ne pronuntiata plus asscribentur sciencie quam gracie et veritati. Sed eciam eandem venerandam et matrem nostram karissimam Dorotheam s[anctitati] v[estre] provolutis genibus {Voigt S. 76} humiliter recommendamus, supplicantes, quatenus memores sitis huiuscemodi devocionis et desiderii habitia) pro s[anctitatis] v[estre] persona ac venerabili sancta matre ecclesia, attentisque eius virtutibus, sanctitate vite et miraculis, eam sanctorum cathalogo asscribere dignemini et precipere pro sancta a fidelibus coli digna veneracione et laudari.
Altissimus - ut in form altera.
Textkritische Anmerkungen
a) Im Text habitis.
Inhaltliche Anmerkungen
1) 1389 Januar 2 bis 1404 Oktober 1.
2) 1393 Mai 26.
3) Konrad von Wallenrode, Hochmeister 1391 März 12 bis 1393 Juli 23.
4) 1393 August 14.
5) 1393 Oktober 1.
6) 1393 Dezember 31.
7) Clemens VII., Gegenpapst 1378-1394.
8) 1393 Dezember 31.
9) 1394 Januar 1.
10) 1394 Januar 30.
11) 1394 Januar 31.
Zitieren dieser Edition: (1) virtuell: URL (http://www.spaetmittelalter.uni-hamburg.de/Urkundenbuch/pub/js-jl/js-jl39.htm) und Datum der Einsichtnahme; (2) im Druck: PrUB, JS-JL 39 ([1395 September 9?]. [Marienburg?].)
Bearbeitungsstand : Text eingegeben (13. August 2002, Joachim Laczny) – Datum überprüft () – Text mit PrUB oder sonst Druck kollationiert (23. August 2002, Joachim Laczny/19. April 2003, Sarnowsky) – Text mit Or. kollationiert () – äußere Merkmale beschreiben ()
Datum der Erstanlage: Dienstag, 13. August 2002 — Letzte Änderung: 19. April 2003 von Jürgen Sarnowsky
Zurück zur Hamburger Homepage / zurück zur Regestenliste für 1395