PrUB, JS-FS 146

1403 April 23. Marienburg.

{Regest}
Hochmeister [Konrad von Jungingen] an König [Karl VI.] von Frankreich und zahlreiche Fürsten im Reich: rechtfertigt sich gegen die Vorwürfe des polnischen Königs, die dieser gegen den Deutschen Orden erhebt.

{Überlieferung}
B = olim Hochmeisterregistrant (Konrad von Jungingen) Nr. I, p. 21-22.

{Drucklegungen}
aus B: Codex Diplomaticus Prussicus, Urkundensammlung zur älteren Geschichte Preussens aus dem königl. Geheimen Archiv zu Königsberg nebst Regesten, hrg. Johannes Voigt, Bd. 5, Königsberg 1857 (ND Osnabrück 1965), S. 181-186.

{Diplomatische Erörterung des Stücks}
Registerabschrift

Littere sequentes Latina et Theutunicalis eiusdem tenoris misse fuerunt ad Franciam regi et ceteris dominis et ad partes Almanie principibus et dominis hincinde diversis in quibus ordo conqueritur de rege Polonie et Witowdo

Universis et singulis katholice fidei zelatoribus, regibus, principibus tam spiritualibus quam temporalibus comitibus, baronibus, nobilibus, proceribusque quorumcunque sta- {S.182} tuum vel graduum fuerint.
Frater Cunradus de Jungingen magister generalis ordinis Sancte Marie hospitalis Jerosolimitani de domo Theutunica, continuam precum nostrarum instanciam cum humillima recommendacione.
Serenissimi preclari ac magnifici intelleximus iteratis vicibus qualiter rex Polonie ordinis nostri frequens delator apud universitatem vestram post amicabiles tractatus cum eo et suis de regno Polonie habitos sanam nostram famam insperatis querelis atrociter diverbatur et lacessit constanciam zeli nostri in negocio katholice fidei arroganciam suam iniuriam nostram iusticiam sui obprobrium et confusionem nostram reipublice providenciam capciosis nominibus enunciat et appellat bona nostra in malum convertens et ad instar correctoris existimat quod ignorat malens nos esse desides in commissis et remissis quam alacrea et devotos revocare nos studet a prosecucione katholice fidei contra Littwanos infideles ac Ruthenos scismaticos contra quos tamen sue infidelitatis merito apostolica ac imperialia privilegia eos acriter impugnandi nobis tradita sunt et decreta.Recte etenim de sui et suorum penitencia ac conversione congratulari nos opporteret nisi timor de inconstancia et ficcione e contrario nos terreret. Plerumque in hiis negociis amore bone fidei varia mala pertulimus ideo non mirum, quod tociens lesi non facile dictis vel eciam confictis acquiescamus iactans illos neophitos, quos a lege domini adhuc perspicimus alienos novos in fide cororato nomine acticat, quos adhuc intus manens vetutas erroris et infedilitas vite veteris reprobat et condempnat, extortis accusacionibus fabulatur non esse ecclesiarum suarum kathedralium ac aliarum vastaciones qui gracia Dei universalis matris ecclesie docente experiencia usque ad mortem sumus infatigabiles propugnatores et quales essemus matris zelatores si convinceremur suarum filiarum corruptores, sune preter monasteria et cristi ecclesias antiquitus propter dispersionem et captivitatem christi fidelium erecta seu erectas non occurrit nobis, si aliqua ecclesia inibi de novo sit erecta de qua posset tamquam de sua gloriari quinymmo magis erubescere quod suis temporibus nulla aut paucissima accesserunt.
Altipendit suo ingenio illic fabricas christifidelium ecclesiarum quasi sumptuosas que consideracione exacta ad ecclesias scismaticorum vix valent ut tuguria seu domuncule ad aulas et pallacia comparari testatur pro se quod non metu concussus aut terroribus pulsus ad fidem convolaverit etc. huius puritatem novit ille qui nichil ignorat an sola fides aut domina regni Polonie fuerint in conceptu sed bene mirum, quod ad arcem tam inopinati culminis sola locione sacri baptismatis, eciam cum iactura alterius preclarissimi principis valuerit sublimari ita ut eius ingressus ad fidem fuerit alterius egressus a regno cum tamen minus perichlum(!) domesticis fidei institisset si huiusmodi fidei nostre advena apud suos pretensos neophitos ad consiliandum periculis profuturis tanto {S. 183} tempore remansisset fuit forte et alia concausa sui baptismatis quatenus infideles et scismatici sub umbra sui acquisiti nominis dudum gracia Dei in viribus thabefacti eisdem resumptis contra ecclesiam Dei precipue contra nos et ordinem nostrum invalescerint excubiasque pro ecclesia ordini nostro creditas interrumperent et sic se in suis execrabilibus legibus relevarent memores semper quid Orientali ecclesie Grecis, Armenis in regno Cipri in Sicilia aliisque pluribus partibus mundi cristianis acciderit et ut non estimetur vanum et cassum que de dicta misera gente cum pene paries proximus ardeat vestris dominacionibus tam magno serio enarramus heu horum omnium argumentum evidens est et omni excepcione maius quod dictus rex a tempore sue promocionis quasi malleus sacre milicie fuerit armis armigeris instrumentis variis , bellicis, studiosis artibus, artificibus, thoracibus, cassidibus, loricis, prixidibus equis ymmo quolibet genere armorum et modorum se forcius muniendi Littwanos dictus et scismaticos hereticos consiliis et auxiliis atrocius confortavit et confortat.
Ex regno interim Polonie cum quo a longe retroactis temporibus pacem perpetuam astipulavimus fortes auxiliarios et stipendiarios illic destinavit pacem inter ordinem nostrum et regnum Polionie dudum multo studio congestam et firmatam ut premittitur pro nichile computans malens forte non esse quam esse ut pariter sui commixti validius cristifidelibus insurgerent ac ordinis nostri genus funditus tollerent et delerent quo pacto dictus rex censebitur bonus katholicus qui contra canonum prohibicionem in tales excommunicacionem promulgantem fovet scismaticos ymmo hereticos videlicet Ruthenos qui utique sunt dure cervicis et cordis indomabilis dampnatam heresim de processione Spiritus Sancti tantum a patre proaciter tenentes et pertinaciter defendentes ecclesie Romane inobedientes sacramenta nostra prophanantes plurimos alios dampnatos errores habentes cristifidelibus opido infestiores, quam quecunque alia gens Barbara et crudelis hos omnes divino timore postposito eciam ulterios gencium naciones supra modum acutos et exercitatos faciens ad gwerras contra cristianos, quorum studia ac ingenia haut dubium contra sacre milicie exercicia perpetuo permanebunt sicque fit ut per occasionem sui patronatus pluries cristifideles interficiet mortuus quam vivus quo modo ergo stabit dictum suum quo asserit non libenter velle madefieri sangine cristianorum cum iam censeatur immersus et intinctus et timere habet, ne dampnabilius inmergeretur et execrabilius aspergetur.
Cum enim veri et ficti katholici iuxta sentenciam salvatoris differenter a fructibus cognoscantur respondeat rex pro se primo qui sunt fructus sue fidei suntne ea que premisimus persequi fidei domesticos et prosequi scismaticos et hereticos ac alios a fide peregrinos, demum respondeat pro Witowdo duce ut pretendit sue gentis actore dampnati sceleris prodicionis et apostasie {S. 184}.
Suntne isti cristianos crudeliter tracidare ecclesias cristifidelium prophanare ymagines crucifixi, Beate Virginis Marie, aliorumque sanctorum transsagittare contemptibiliter in altum suspendere et ostentui habere fratres ordinis sine diffidacione hostiliter captivare, fidem sollempniter stipulatam irritare castra ordinis pro municione cristifidelium erecta solotenus concremare terras ordinis auferre et contra iusticiam occupare sacrificiis infidelium et scismaticorum assentire, que omnia per Samaytenses facta sunt.
Anno preterito cum aliis adiunctis ut taceamus pessimis chrsitianis consilio et auxilio dicti Witoldi, qui modico tempore ante baptizati execrabiliores facti sunt quam fuerunt nec excusandus est rex sed gravibus pulsandus est questionibus qui post tanta flagicia dictos ydolatras cum Witoldo fovet et protegit quantum valet sed et ante factum donis et xeniis aliisque variis modis dictos a subieccione ordinis revocavit. Verum prefatus witoldus aliquot vicibus ad graciam ordinis est receptus associatusque cristi fidelibus spe proficiendi in bono, sed tociens reversus ad assueta malicie pacis federa violavit. Novissimi videns nos aversos eumque suis et suorum demeritis frequentibus expedicionibus fatigari ceperunt dicti rex et Witoldus ordinem nostrum apud sedem apostolicam aliosque principes sibi favorabiles multipliciter defamare, confingentes suos subditos esse bonos katholicos nec querere nos cristiane religionis augmentum sed duntaxat eorum terras et dominia possidere et habere quamquam eorum ficcionum comenta patefecimus dicte sedi aliisque principibus innotescentes varia pericula ecclesie katholice profutura nichilominus silencio et paciencia tolerati in suis frivolis querelis iugiter perstiterunt. Quo viso ne imputaretur nobis personale seu privatum comodum quamquam verebamur frequentatum malum de dicto Witoldo et eius gente.
Tamen ad plus experiendam sui status condicionem bona fide pacem perpetuam cum ipso et terris suis videlicet Littwanie et Russie firmavimus munimentis et litteris modis melioribus quibus valuimus multis episcopis et prelatis interessentibus roborantes et in signum amicicie sicere assumpte in sui adiutorium quosdam nostros armigeros fratres et homines dum iret idem Witoldus contra Thartharos destinavimus et in pluribus aliis expedicionibus nostrum purum declaravimus animum et affectum qui tamen postea in brevi ut verisimiliter credimus suggestione prefati regis et suorum a fide pacis perpetue prestita pestifere resiliit nulla causa racionabili perurgente propter quod nimis vilis fractus est reiterans vias suas nequissimas ad solitum prodicionis vomitum redeundo in fratres ordinis nostri et homines et in mala que supra premisimus acrius deseviendo.
Ita ut novissima illius facta sunt peyora prioribus et exagitatus nequioribus in voraginem perfidie profundius cecidit et descendit hec de rege Polonis et Witowdo vestris magnificenciis significamus obnixe in domino universitatem vestram exorantes. Quatenus {S. 185} si aliquando dicti huiuscemodi querelis aures vestre dominacionis occupaverint petita surda et inexorabili audiencia petereatis dum non querant que Dei sunt sed que sua est insuper aliud motivum (!) regis supradictum tantum concernens regnum Polonie de quo eciam apud vestram dominacionem nos querelis percutit et fatigat exponens qualiter ducatum Dobrinensem de suis manibus acceperimus et non curantes sibi de institicia respondere etc.
Noscat dominacio vestra quod quidam illustris Ladislaus dux Opoliensis felicis memorie dicti ducatus verus dominus sicut idem asseruit dum adhuc esset in humanis quod nullus homagii vel servitutis fuerit obnoxius atque dictum ducatum habuisse iusto tytulo permutacionis cum omni proprietate et sic manutenuisse et possedisse quem nobis dudum exposuit obligandum pro certa pecunie quantitate sed predecessor noster pie memorie distulit obligacionem assumere ex certis causis, sed postquam prefatus rex de Littwania promotus ac receptus fuerat in regem Polonie penitus ordini nostro reconciliatum et implacatum utputa stantibus publicis gwerris timens dictus predecessor nostro et sui quod dicta promocio ad regnum tam vicinum acticata et practicata fuerit in exterminium terrarum ordinis sui obligacionem dudum oblatam de dicto ducatu acceptavit et approbavit ob sui defensam, tradens litteras suas dictus dux et in eventum redempcionis litteras ab ordine resumens.
Promisit quoque ordini quod ab omni instancia eciam cuiusqunque impetentis de jure vel facto nos certos vellet reddere et quietos, hoc idem ex postfacto fecit in presencia serenissimi domini Segismundi regis Ungharie ac serenissime domine Hedwigis regine Polonie offerens se in presencia ipsorum sui ducatus libertatem et tytulum probaturum iste dux postea defunctus reliquit heredes quibuscum nobis satisfactum fuit iuxta obligacionis seriem ad restitucionem proculdubio tenebimur via iuris, quo contra dictus rex ad iuris et iusticie ordinem nos evocat.
Cupiens experiri de causa nobiscum econtra extra iudicum replicando dicimus quod non teneamur cum sint heredes superstites sibi quomodolibet respondere eo quod non simus proprietarii sed duntaxat usufructuarii unde salvo honore in preiudicium heredum nichil ordo poterit per causam vel occasionem quodlibet alienare. Que quidem altricacio sepius ventilata in tractatibus et placitis habitis hincinde in quibus nos semper ad bonum pacis obtulimus desiderantes videlicet in casum et eventum quo dictus rex obtinere poterit ab heredibus licenciam redimendi dictam obligacionem et summam in litteris desuper confectis expressatam integre exsolverit quod tunc ad cedendum nos habebit benivolum et paratum, qui nichilominus spreta nostra voluntate hincinde nos querelis exasperat et fatigat vestris magnificensiis ad quelibet beneplacita nos et ordinem nostrum cum devocione humili iugiter commendamus.
Datum in castro Sa[n]cte Marie {S. 186} XXIII die mensis Aprilis anno Domini millesimo CCCC^mo tercio sigillo nostro presentibus subappenso.¹

Inhaltliche Anmerkungen
¹⁾ 1403 April 23.

Zitieren dieser Edition: (1) virtuell: URL (http://www.spaetmittelalter.uni-hamburg.de/Urkundenbuch/pub/js-fs/js-fs146.htm) und Datum der Einsichtnahme; (2) im Druck: PrUB, JS-FS 146 (1403 April 23. Marienburg.)
Bearbeitungsstand: Text eingegeben (12. September 2003 Frauke Schmitz) – Datum überprüft (12. September 2003 Frauke Schmitz) – Text mit PrUB oder sonst Druck kollationiert (12. September 2003 Frauke Schmitz) – Text mit Or. kollationiert () – äußere Merkmale beschrieben () <

Datum der Erstanlage: Freitag, den 12. September 2003 — Letzte Änderung: 26. Januar 2009 von Jürgen Sarnowsky

Zurück zur Hamburger Homepage / zurück zur Regestenliste für 1403