1371.10.01.

[1371 Oktober 1?]. [Avignon].
Regest: Supplik der Hamburger an den Papst betr. die Einleitung eines Verfahrens gegen Erzbischof Albert von Bremen wegen Strandraubs, unter Benennung konkreter Schadensfälle (der Hamburger Bürger Ludolph Bekendorp senior und junior; Nicolaus de Stade; Heyno Kint, Heyno de Eysen, Helmich Brockehovet; des Klerikers Hinrich Tolner) und der verantwortlichen Amtsträger des Erzbischofs, Conrad Camermester, Daniel de Borch, Marquard de Cestervlethe, u.a. - Notiz des Vizekanzlers über die Einleitung des Verfahrens.
Überlieferung: - Beschreibung:
Druck / Edition: Theodor Schrader, Der Prozeß Hamburgs gegen Erzbischof Albert von Bremen wegen Strandraubs, in: ZHG 12 (1908), hier S. 196-200.

Beatissime pater.

Exponitur sanctitati vestre lamentabiliter pro parte devotorum virorum consulum et universitatis ac opidanorum opidi Hamburgensis Bremensis dioceseos, quod quamvis iure sit provisum ne pro iustis et licitis negociacionibus navigantibus et naufragium passis, in personis et rebus iacture et maiores inflictiones inferantur, quamvis eciam felicis recordacionis dominus Urbanus papa, quintus, predecessor vester, volens consulibus et universitati prefati opidi, quod iuxta flumen Albee in mare oceanum profluens situatum exstitit, quod quidem flumen bis quolibet die naturali fluit et refluit, et ob hoc naufragia magis frequenter ibidem eveniunt, super his paterna miseracione providere, eisdem consulibus et universitati indulsit, ne quis contra ipsos talia presumeret adtemptare, volens huiusmodi presumptores, ut ab huiusmodi eorum excessibus desisterent, per censuram ecclesiasticam compelli, invocato eciam ad hoc, si opus foret, auxilio brachii secularis, prout in litteris apostolicis super hoc confectis plenius continetur.

Tamen reverendus in Christo pater dominus Albertus, archiepiscopis Bremensis, de huiusmodi concessione apostolica non ignarus et contra eam, opidanos dicti opidi Hamburgensis ceterosque diversarum nacionum mercatores ad dictum opidum Hamburgense de diversis mundi partibus cum suis mercibus accedentes seu de illo recedentes, cum infortunatis casibus evenientibus eorum navigia, tum propter venti valitudinem vel defevtum, seu contrarietatem, tum propter nimium defluxum, tam in maris litore, quam in fluminis alveo in sicco remanent seu terram pertingunt et ab ea detinentur, frequenter bonis suis et mercibus, quas in dictis navibus deferunt, ac ipsis navibus, per suos officiatos, advocatos, administratores et suorum negociorum gestores atque subditos spoliat et spoliari mandat et spoliaciones hujusmodi, suo nomine et auctoritate factas, ratas et gratas habet, ac spoliata huiusmodi et rapta suis usibus applicat et sibi inbursat et deducit tamquam confiscata, multaque alia damna et iniurias ac afflictiones dictis afflictis superaddit et contra Deum et iusticiam irrogat et facit irrogari, asserens ex quadam consuetudine sibi hoc licere.

Insuper dictus dominus archiepiscopus nuper in pluribus civitatibus, opidis, castris, villis et locis, tarn sue quam aliarum diocesium, per suos nuncios atque litteras creditivas fecit intimari, ut mercatores quicunque, suam diocesin cum rebus et mercaturis suis visitantes, veniendo, stando, negociando et libere recedendo plena securitate gaudere deberent et quod neque per terras neque aquas aliqua dampna vel iacture in corpore seu rebus deberent eis irrogari. Unde post hoc nonnulli opidani dicti opidi Hamburgensis, de huiusmodi intimacione securitatis confidentes, videlicet Ludolphus Bekendorp senior, consul, et Ludolphus Bekendorp iunior, opidanus dicti opidi, duas congeries seu paccones pannorum Anglicorum per liberum flumen Albee supradictum versus opidum Stadis dicte Bremensis dioceseos navigio devehi fecerunt, et ipsa navi fundum arene dicti fluminis casu fortuito pertingente, dictisque pannis per impetum fluctuum de navi ad terram, dictam Vetus Terra, antedicte dioceseos, propulsis, mox officiati, advocati et administratores dicti domini archiepiscopi, videlicet(a) Conradus Camermester, officiatus et advocatus in castro Vordis, Daniel de Borch, Marquardus de Cestervlethe, armigeri, Johan Schocke, advocati et officiati dicti domini archiepiscopi, Henneke Bok, Radeke van deme Dyke et Herman Pape, inquilini in dicta Terra Veteri, cum nonnullis aliis eorum in hac parte complicibus, ipsius archiespiscopi subditis Bremensis ac Verdensis dioceseos, dictos pannos, adhuc sanos et integros: nomine et auctoritate dicti domini archiepiscopi rapuerunt, spoliarunt et distraxerunt, eodem domino archiepiscopo ratihabente et porcionem de huiusmodi pannis capiente.

Postmodum vero dicto domino archiepiscopo et supradictis eius officiatis, super hoc humiliter requisitis, et dictos pannos, ut premittitur ablatos, restituere vel de eis satisfacere recusantibus, venerabilis dominus Johannes, decanus ecclesie Lubecensis, iudex et conservator, cum aliis consuetis suis collegis, cum clausula quatenus vos vel duo aut unus vestrum(1) ac super propulsandis talibus iniuriis et ablatis recuperandis dictis opidanis per sedem apostolicam deputatus, per supramemoratos opidanos super hoc cum instancia requisitus, servatis servandis contra dictos spoliatores alios, praeterquam contra dictum archiepiscopum, via iuris procedens, quosdam processus, moniciones, exsecucionis sentencias et alias censuras ecclesiasticas continentes, emisit et in Bremensi et aliis diocesibus et locis vicinis mandavit et fecit publicari.

Subsequenter, cum premissa ad dictorum spoliatorum noticiam pervenissent, tam dictus archiepiscopus quam alii spoliatores, mala malis accumulantes, consules et universitatem dicti opidi Hamburgensis per suas litteras diffidarunt, execucionis sentencias et alias penas a iure talibus inflictas minime formidando. Rursum et idem dominus archiepiscopus quendam alium nauclerum, Nicolaum de Stadis, opidanum Hamburgensem, pro eo quod in quodam portu, in quo naves conservari consueverant, navem suam introduxerat et a periclis et impedimentis glacierum preservaverat, in quadam quantitate tonnarum allecum talliavit et alias iniuste dampnificavit.

Et deinde Hinricum dictum Tolner, clericum, filium Thiderici Tolner, opidani dicti opidi, qui causa studii versus Oxoniam iter arripuerat, captivari fecit et pecuniis suis in auro et argento usque ad valorem ducentarum marcharum monete ibi currentis et aliis suis rebus spoliavit et compulit ad constituendum fideiussores pro sexcentis marchis dicte monete currentis pro ipsius liberacione persolvendis, quas jam extorsit a fideiussoribus supradictis. Ad hoc idem dominus archiepiscopus in ecclesia castri sui Vordis, ad ordinandum clericos pontificalibus suis indutus, quendam scolarem, qui de dicto opido Hamburgensi ibidem venerat, mandavit et fecit capi et de dicta ecclesia extrahi et vinclis carceralibus mancipari. Demum idem archiepiscopus quandam aliam navim et bona in ea existencia, Heynoni Kint, Heynoni de Eysen(b), Helmico Brockehovet et nonnullis aliis opidanis (2) dicti opidi Hamburgensis pertinencia, et per impetus tempestatis ad litus supradicte terre veteris proiectam et proiecta per dictum Conradum Camermester et Bertoldum Kint, armigerium, eius officiatos, et eorum complices capi fecit, ipsamque et dicta bona in ea existencia, ad valorem trecentarum marcharum dicte monete se extendencia, suis et suorum usibus applicavit et perperam detinet occupata. Et hec et alia fecit dictus dominus archiepiscopus pro eo, quod supravocati opidani per dictum dominum decanum ecclesie Lubicensis, delegatum seu conservatorem per sedem apostolicam deputatum, dictos processus contra prefatos spoliatores, ipsius archiepiscopi officiatos, fieri et publicari procuravit, prout in litteris diffidacionum tarn dicti domini archiepiscopi quam aliorum suorum officiatorum predictorum apparet evidenter.

Verum, pater sanctissime, cum verisimiliter timeatur quod prefatus dominus archiepiscopus adhuc maiora et peiora contra dictum opidum et opidanos ipsius opidi et in ipsorum preiudicium et gravamen temere facere et attempt.are presumat et conetur, nisi eis taliter oppressis per sanctitatem vestram de oportunis remediis provideatur et celeriter succurratur: Supplicatur igitur coram sanctitate vestra pro parte consulum, clerici et universitatis nec non opidanorum dicti opidi Hamburgensis, coniunctim et divisim, quatenus omnes et singulas causas, quas movent seu movere intendunt super dictis spoliacionibus, capcionibus, violenciis et iniuriis, ac rebus, bonis, dampnis et interesse, et aliis supradictis et ipsorum estimacione contra dictum dominum Albertum archiepiscopum et omnes alios et singulos superius nominatos et eorum quemlibet et alios quorum interest seu poterit interesse coniunctim et divisim, committere dignemini alicui de auditoribus vestri sacri palacii causarum apostolici et conjunctim et divisim et ex ordine audiendas, fine debito terminandas cum emargentibus incidentibus connexis et annexis(3) summarie simpliciter et de plano sine strepitu et figura iudicii (4), et si per informacionem summariam dictus dominus archiepiscopus et alii superius nominati, seu aliqui ex eis, fiunt reperti de premissis diffamati, ante omnia et statim dicto domino archiepiscopo per censuras ecclesiasticas inhibendi, ne huiusmodi lite pendente talia vel consimilia presumat attemptare, et cum potestate predictos processus, per dictum dominum decanum factos, ulterius continuandi et agravandi, ac citandi dictos archiepiscopum et omnes alios et singulos iniuriatores supradictos et eorum quemlibet, et coniunctim et divisim, in Romana curia et extra, et quatuor de principalioribus personaliter et alios legitime et per edictum in Romana curia et in partibus in locis vicinis affigendum. Non obstante, quod cause hujusmodi non fuerint nec sint ad dictam curiam Romanam legitime devolute, seu in ea de iuris necessitate vel de sui natura tractande et finiende, maxime cum iidem opidani non credant, contra dictum dominum archiepiscopum et alios iniuriatores predictos propter eiusdem domini archiepiscopi finitoriam (c) se posse in partibus consequi iusticie complementum, et eorum domicilia tute adiri non possint.

(d) De mandato domini nostri pape audiat magister Robertus summariter etc. et si invenerit predictos archiepiscopum et supranominatos de premissis infamatos, statim inhibeat et citet quatuor personaliter, archiepiscopum et alios legitime et per edictum in curia et in vicinis partibus affigendum in forma [consueta] et continuet processus prout iustum fuerit et iusticiam faciat.(d)

___________________________________________

(a) Am Rand additur hic infra anno millesimo tricentesimo septuagesimo primo [die] mensis Octobr[is].
(b) Ms. Eysop, Eysen nach anderen Belegen.
(c) In der Vorlage mit einem Fragezeichen.
(d) Beifügung des Vizekanzlers.
(1) Diese Formel ist dem Schutzbrief von 1362 entnommen.
(2) Zu den Namen dieser Bürger vgl. den als Vorlage herangezogenen Aufsatz von Schrader, S. 161.
(3) Ebd., S. 164, Anm. l.
(4) Ebd., S. 157, Anm. l.



erste Anlage 16.06.2002 Jürgen Sarnowsky / letzte Bearbeitung 20.12.2008 /
Bearbeitungsstand: erste Transkription, nicht mit dem Original kollationiert / für Rückfragen:
Juergen.Sarnowsky@uni-hamburg.de (Jürgen Sarnowsky)

zurück zur Regestenliste für 1371