PrUB2.20

© Stuart Jenks, Erlangen / Jürgen Sarnowsky, Hamburg (2000-2009)


1310 Oktober 18. In Preußen.

{Regest}
Zeugnis der Bischöfe von Kulm, Ermland und Samland zugunsten des Deutschen Ordens.

{Überlieferung}
A = Berlin, GStA, XX.Hauptabteilung, Schiebl. XLVIII Nr. 10.

{Drucklegungen}
aus A Preußisches Urkundenbuch, Band 2, Nr. 20, S. 13-15; Codex diplomaticus Prussicus, Bd. 2, Nr. LXIV, S. 74; Seraphim, Zeugenverhör, S. 177.

{Regest}
Kulmer Urkundenbuch, Nr. 165, S. 111; Ermländisches Urkundenbuch, Bd. 1, Nr. 251, S. 87; Samländisches Urkundenbuch Nr. 213, S. 125; Pommerellisches Urkundenbuch Nr. 692, S. 608; Simson, Geschichte Bd. 4, Nr. 65, S. 28.

{Diplomatische Erörterung des Stücks}
B ist Original. Von den drei Siegeln ist das des Bischofs von Ermland erhalten (vgl. Ermländisches Urkundenbuch Bd. 1, Tafel 1, Nr. 6). - Die mit PrUB 2.19 vom 7. Oktober 1310 übereinstimmenden Partien sind durch Rotdruck gekennzeichnet. Vgl. die Anklagen des Papstes gegen den Deutschen Orden in PrUB 2.13 vom 19. Juni 1310; sowie Voigt, Geschichte, Bd. 4, S. 268-71; Friedrich, Ritterorden, S. 36; Roth, Dominikaner, S. 29; Perlbach, Vorgeschichte, S. 559; Keyser, Legende, S. 167; Keyser, Entstehung, S. 90; Tymieniecki, Proces, S. 83.


Venerabilibus in Christo patribus ac dominis reverendis sacro collegio cardinalium sancte Romane ecclesie

frater Hermannus Culmensis, Eberhardus Warmiensis ac frater Sifridus Sambiensis episcopi miseracione divina ecclesiarum predictarum cum o[m]nimoda devocionis ipsorum promptitudine reverenciam et honorem.

Cum habeat hoc proprium iniqui hostis invidia, ut quos inproborum actuum perpetracione Deo sibi resistente non valet, opiniones saltem eorum integras adque a) sanas tam bone quam pie et religiose vite detractorum inprobitatibus satagit lasserare. Hinc est, quod ad pedes vestre benignissime pietatis religiosos et karissimos fratres hospitalis sanctia) Marie domus Theutonice * Hierusalem duximus humiliter offerendos, quatinus eorum ordinem universali pernecessarium ecclesie solita clemencia intueri dignemini nostrarum precum interventu et * paternitas v[estra]b) recommendatos suscipiat et favore misericordie prosequatur. Scimus equidem nec extraneas testium probaciones requirimus, quanta sit in eisdem fratribus bone fidei et devocionis probate constancia quantaque laudabilium efficacia meritorum. Sunt enim viri misericorie diligentes justiciam et divinum cultum de die in die[m] ubilibet augmentantes, multa insuper prudencia gubernantes rem publicamc) et assidue tanquam veri Christi milites contra insultus infidelium scutum inexpugnabile fidei se exponunt. Hec autem reverencie vestre non sine causa * pro ipsorum commendacione scribenda duximus, quia, sicut relacione veridica didicimus, quidam ipsorum emuli denuncia[ci]onibus et accusacionibus publicis in conspectu presencie vestre satagentes infamando ledere asseruerunt predictos fratres officium funeris in tumulandis suis fratribus secundum cultum Christiane fidei non tenere, set ritum pocius gentilium, contra quos continue dimicant, imm itari, quodque ferrum, arma, victum et alia predictis gentilibus pernecessaria de terris et possessionibus suis, quas nunc possident, vendiderint seu mi[ni]straverint, quod eciam non parcentes in Danzik etati vel sexui Christianorum innumerablium sanguinem effuderint seu effundi fecerint et quod in terris ab ipsis Christi militibus jam dudum habitis et possessis tirannidem exercentes predia et possessiones de jure pertinentes ad alios violenter occupant et detinent. Insuper quod dampnabilius est eisdem gentilibus inimicis crucis Christi verbum crucis predicatoribus predictare inhibent, et ne ad agnicionem veri luminis perveniant et sacramentum fidei suscipiant, [a]sseruerunt eosdem variis fraudulencie nequiciis prepedire.

Propter quod nos, qui in partem sollicitudinis ecclesie * ad veritatis ostensionem predicacionis officium suscepimus, veritati testimonium super premissis articulis dictis religiosis militibus inpositis presentib[us] prohibemusd) bona consciencia, quod predicta * non continent veritatem, quia, cum fratres predicti in nostris diocesibus * assidue demorentur *, nunquam hujuscemodi sermonem nepharium nec auditu nec experiencia invenimus esse verum. [Cum enim], ut moris est Christiane religionis, receptis ecclesiasticis sacramentis eos contingit decedere, nos quam plurimum in obsequium funeris invitantes devocius in nostra presencia * defunctorum suorum corpora faciunt tumulare, [nec unquam] in Danzich1) aut alibi sanguinem Christianorum incunabulisa) aut mulierum innumerabilium effuderent, licet quosdam, quos suos et suorum proditores et inimicos deprehenderant numero quindecim2) animadverti suorum gladio ...e) nec eciam de certo unquam de violencia ipsorum in sibi subjectos audivimus, sed de contrario sumus certissimi, quia in tanta pacef) et disciplina et justicia administrant rem publicam, quod quasi innumerabiles populi de diversis nacionibus, terris et dominiis [relictis] propriis, que alibi possederant, in dictorum fratrum transeunt, colonias sub ipsorum regimine vivere cupientes. Nec eciam quibuscumque religiosis * non prohibent gentilibus verbum Dei proponere, nec audivimus, quod impedimentum prestiterint nec prestent, ut rabie gentilium deposita gentilitas ad mansuetudinem Christi per baptismi gratiam perveniat, cum veraciter nobis constet, quod omnes ydolorum cultores, quos protecti crucis signaculo devicerunt, virtutis potencia et sacramentis ecclesiasticis per ministros ecclesie foveant, ecclesias et oratoria in locis olim cultui simulacrorum dedicatis erexerint et usque hodie erigere non obmittunt, sicut in nostris dyocesibus eventus rei manifestat. Quod vero de armis dicitur, nulla sinit equitatis ratio admittere vel eciam credere inmodico, cum tanta sit et tam assidua sepedictorum fratrum adversus rabiem vicinorum gentilium inpugnacio, ut hostes suos velint pocius armis propriis exuere quam eos propriis {S. 15} ad sui et suorum interitum roborare. Proinde iterum adque iterum sanctitatis vestre genibus unanimiter provoluti humiliter supplicamus, quatenus tantum scutum ecclesie et fidei in nostris episcopatibus constitutum velitis intra protectionis vestre graciam assumere et ipsorum adversariis obsistere ac ipsorum negocia aput summum pontificem consilio et auxilio eficacius promovere.

Ad omnium autem precedentium evidenciam sigilla nostra duximus presentibus apponenda. Vivat vestrag) reverenda paternitas per tempora longiora.

Datum in partibus Pruscie anno Domini 1310 o, 15 o kalendas Novembris.


a) so A.
b) Durch Stockfleck unleserlich A.
c) plublicam A (fehlerhaft).
d) So A statt wie Vorlageurkunde. prebemus
e) Etwa 12 Buchstaben unlesbar A.
f) Von derselben Hand über der Zeile nachgetragen.
g) vestras A.
1) Vgl. PrUB 2.13 vom 19. Juni 1310.
2) Vgl. Keyser, Legende, S. 167, Scriptores rerum Prussicarum, Bd. 1, S. 730.

Bearbeitungsstand: Text eingegeben (20.3. 2000, Jenks; 4.11.2009, Sarnowsky) – Datum überprüft (20.3. 2000, Jenks) – Text mit PrUB oder sonst Druck kollationiert (20.3. 2000, Jenks) – Text mit Or. kollationiert () – äußere Merkmale beschrieben ()

Datum der Erstanlage: Mittwoch, den 4. November 2009 — Letzte Änderung: 4. November 2009 von Jürgen Sarnowsky
Zurück zur Hamburger Homepage   / zurück zur Regestenliste für 1310.