PrUB, JS 128
© Jürgen Sarnowsky, Hamburg (1999-2009)
Zinsverzeichnisse der Ordenshäuser Roggenhausen, Rheden, Strasburg und Brathean.1)
{Überlieferung}
A = OBA 7106.
{Drucklegungen}
aus A J. Sarnowsky, Die Wirtschaftsführung des Deutschen Ordens in Preußen (1382-1454), (Veröffentlichungen aus den Archiven Preußischer Kulturbesitz, Band 34), Köln, Weimar, Wien 1993, Nr. 8, S. 732-43.
Regest
JH I 7106.
{Diplomatische Erörterung des Stücks}
Rechnungsheft von 14 Blättern, Papier, 1r-12r, 14v beschrieben, sauber, von einer Hand (mit wenigen Nachträgen von einer anderen Hand).
[fol. 1v] [...] Dys nochgescr[eben] sint die dorfer im amecht zcu Roghußen im 1435ten jore.2)
Primo das Lessinche dorff hod 90 huben, des hod der scholcze 6½ hube freye und der pfarrer 6 huben freye. Item so sal man wissen, das das dorff hod 78 huben zcinßhaftiger huben, und iczlich hube zcinßet 1 m. jerlich off Martini.3) Och so haben sy 3 huben waldis, dovon zcinßen sie von iczlicher hube 15 sc. off Martini. Item das dorff ist scharwerkesfrey unde ist gantcz besatczt.
[fol. 2r] Cleyne Roghußen. Item das dorff hod 22½ hube, und dovon hod der scholcze 2 huben frey. So sal man wissen, das das dorf noch hod 20½ hube zcinßhaftig unde iczlich hube zcinßet 11 sc. off Martini. Och so hod das dorff eyn creczim, dovor zcinßet die gemene 5 sc. jerlich off Martini, unde das dorff ist gantcz besatczt.
Newdorff. Item das dorff hod 20 huben, des hod der scholtis 6 huben, von den 6 huben hod her 3 huben frey. Item von den andern 3 zcinßet her 2 m. Item der lenman hod 2 huben fry unde 4½ mo. Dovor furet her briffe kegin dem Redin. So sal man wissen, das das dorff noch hod 12 zcinßhaftiger huben ane des scholczen 3 huben. Iczlich hube zcinßet 1½ m. off Martini. Item unde ist gantcz besatczt.
Große Roghußen. Item das dorff hod 62 huben. Von den huben hod der scholtcze 4 huben fry, unde die andern 58 huben iczlich zcinßet 16 sc. Item der pfarrer hod 6 huben legen bußen dorffis grenitczen. Item von den selbigen zcinßhaftigen huben sien alle 58 besatczt, sunder 50, die zcinßen, item 2 huben sullen zcinßen off Martini, item 6 huben sullen zcinßen a)obir eyna) jor off Martini.
[fol. 2v] Item der kreczim zcinßet 3 m. off den obersten Tag4) unde ist besatczt.
{S. 733} Gobin. Item das dorff hod 100 huben ane 1 hube. Von den huben hod der scholcze 8 huben fryb). Item der pfarrer hod 6 huben fry. Och sient 3 huben fry, dovon furet Balczer eynen soemer. Item so sint noch 78 zcinßhaftiger huben, iczlich hube zcinßet 13 sc. Item von den huben sient 60½ besatczt. Item 17½c) hube ist wuste. Item der kreczim zcinßet 1 m. unde ist besatczt. Item hunen 2 mo. zcinßen 9 sc. Item sie zcinßen 2 m., do die mole gelegen hod.
Schonebrugke. Item das dorffd) hod 153 huben, von den hod der scholczee) 13 hubin fry und der pfarrer 6 huben fry. So sal man wissen, das noch sint 91 hubin, iczlich zcinßet 13 sc. Item von den synt 56 huben besatczt und 27 sint vueste. Item 8 huben sint fry, 2 huben sullen zcinßen im 38ten jore, unde 6 huben sullen zcinßen im 37ten jore off Martini. Item 39 huben, iczliche zcinßet 15 sc. Item der huben sint 37 hubin besatczt. Item 1 hube ist fry unde sal zcinßen im 38ten jore. Item 1 hube ist noch wuste. Item eyn garten zcinßet 1f) m. unde ist besatczt. Item 2 kreczim, iczlicher zcinßet 3 m., unde sint besatczt. Item die mole zcinßet 6 l. korn.
[fol. 3r] Blumenaw. Item das dorff [hod] 44 huben, des hod der scholtis 4 hubin fry unde der pfarrer och 4 huben fry. So sal man wissen, das das dorff noch hod 36 huben zcinßhaftig, unde iczliche zcinßet ½ m. off Martini. Item von den ist noch 1 hube fry unde sal zcinßen im 36ten jore uff Martini. Item sie zcinßen 5 f. waldzcinß alle jor jerlich uff Martini. Item der kreczim zcinßet 3 f. unde ist besatczt.
Wyderne. Item das dorff hod 39 huben zcinßhaftig, unde iczliche hube zcinßet 1 m., unde sint scharwerkes fry. Item von den sint 32 huben besatczt. Item 8 hubin sint wuste.
Schonewald. Item das dorff hod 77½ huben, von den huben hod der scholtis 7 huben fry unde der pfarrer 6 fry. Item Herman hod 10 huben fry. Item so sint noch 54½ huben zcinßhaftig, iczlich hube zcinßet 13 sc. off Martini. Item von den ist 40½ hube besatczt. Item 14 huben sint wuste. Item sie zcinßen 10 sc. morgen. Item 1 brodbank zcinßet 20 sc., 10 sc. der herschaft, item 10 sc. dem scholtis. Item 3 hubin wald[es], iczlich hube zcinßet 15 sc. Item eyn kreczim zcinßet 7 f. der hirschaft und 7 dem scholtis.
Hennyngesdorff. Item das dorff hod 100 huben ane 1 unde 11 mo. Von den hod der scholtis 7 huben fry und der pfarrer 6 fry. Zo sal man wißin, das do sint 88 huben zcinßhaftig, iczlich hube zcinßet ½ m. Item von den sint 59 huben besatczt. Item 29 huben sint wuste. Item 10 huben sint fry, von den sal 3½ hube zcinßen im 36[ten] jore und 6 huben sullen zcinßen im 37[ten] jore off Martini. Item der kreczim zcinßet 2 m. und ist besatczt.
[fol. 3v] Schonaw. Item das dorff hod 68 huben, von den hod der scholtis 4 huben fry unde der pfarrer 6 fry. So sal man wissen, das do ist 58 zcinßhaftige huben, iczlich zcinßet ½ m. off Martini, unde ist gantcz besatzt. Item der kreczim zcinßet 3 m. unde ist besatczt. Item so ist 1 hoppengarte, der zcinßet 1 m. von obermoßen.
Ditterichdorff. Item das dorff hod 92 huben, von den huben hod der scholtis 7 huben fry unde der pfarrer 6 huben fry. So sal man wißen, das der zcinßhaftigen {S. 734} huben [sint] 77, unde iczlich zcinßet ½ m. off Martini. Item von den sint 67 besatczt. Item 3 huben sint wuste. Item 6 huben haben fryheit, 2 sullen huver zcinßen, item 4 huben ober eyn jar. Item sie haben 3 huben waldis, unde do zcinßen sie jo von iczlicher hube 15 sc.
Starkenberg. Item das dorff hod 68 huben, von den hod [der] scholtis 4 huben fry unde der pfarrer 6 huben fry unde der leman 6 huben fry. So sal man wissen, das der noch sint 52 zcinßhaftige huben, iczliche hube zcinßet 16 sc. unde 1 sol., sunder 4 huben von den nochgeschreben, die zcinßen zcu 15 sc. Item von den synt 51 huben besatczt. Item 1 ist fry, die sal czinßen off Martini ober eyn jor. Item der kreczim zcinßet 1½ m. und ist besatczt. Item der leman zcinßet 3 f. waldzcinß.
Frankenhayn. / [fol. 4r] Item das dorff hod 147½ [huben], des hod der scholtis 7½ hube fry unde der pfarrer 4 fry. So mal man wißen, das noch sint 136 huben, unde iczliche zcinßet 15 sc. off Walpurgis.5) Item von den huben ist 130½ besatczt. Item 5½ ist fry unde sal zcinßen im 36[ten] jore. Item 7 kreczim, iczlicher zcinßet 22 sc. unde 9 d. Ouch zcinßen sie 3 m. von den zehen. Item von dem vorgesc[reben] zcinße nympt der pfarrer 2½ m.
Dameraw. Item das dorff hod 56 huben, dovon hod der scholtisg) 4½ hube fry. So sal man wissen, daz do synt 51½ zcinßhaftige huben, iczlich zcinßet 16 sc. off Martini. Item der huben synt 43 besatczt. Item 7 synt fry und zcinßen ober eyn jor von Martini. Item der kreczim zcinßet 2 m. unde ist besatczt. Ouch geben sie 9 m. von garten unde mo., von den synt 2 garten wuste.
Ockeney. Item das dorff hod 47 huben, iczliche hube zcinßet 1 f., von den hod der pfarrer 4 fry. So sal man wißen, das do noch synt 43 zcinßhaftige huben, iczliche zcinßet 1 f. Item von den synt noch 2 fry, die sullen zcinßen im 36[ten] jare. Item 2 huben synt wuste. Item der kreczim zcinßet 2 m. unde ist besatczt. Item 12 mo. synt wuste. Item 3 mo. synt ouch wuste. Item iczliche hube zcinßet 3 scl. ha-ber, 3 scl. weyße, 3 scl. korn, 3 scl. gerste.
Schassaw. Item das dorff hod 43 huben, von den hod der scholtis 6 fry. So sal man wissen, das do noch synt 37 zcinßhaftige huben, iczlich zcinßet 1 m. Item der huben synt 33 besatczt. Item 4 synt fry unde sullen zcinßen im 36[ten] jare. Item 1 hube ist wuste. Item der kreczim zcinßet 1½ m. unde ist besatczt.
Engelswald. Item das dorff hod 50 huben, von den hod der scholtis fry 5 huben. So sal man wißen, / [fol. 4v] das do noch sint 45 huben zcinßhaftig, unde iczliche zcinßet 1 m. off Martini. Item von den huben synt 45 besatczt. Item 2 synt noch fry unde sullen zcinßen im 37[ten] jare. Item der kreczim zcinßet 2½ m. unde ist besatczt. Item 2 huben obirmoße zcinßet 2 m. Item sie haben 1 wese, die zcinßet off das haws 100 scl. haber.
Weyger. Item das dorff hod 26 zcinßhaftige huben, iczliche zcinßet 3 f. off Martini. Item der scholtis hod 3 huben fry ane die 26 huben, unde die 26 huben sient besatczt gantcz.
{S. 735} Montaw. Item das dorff hod 46 huben, dovon hod der scholtis 4 fry unde der pfarrer hod 2 fry. So sal man wißen, das noch sient 40 zcinßhaftigen huben, iczliche hube zcinßet 1½ m. Item von den huben sient 34 besatczt. item 6 sient wuste. Item 2 kreczim, iczlicher zcinßet 2 m. unde 7½ sc., der eyne ist besatczt, der ander ist wuste.
Zenczlaw. Item das dorff hod 54 huben, von den hod der scholtis 2 fry. So sal man wißen, daz do noch sient 52 huben, iczliche zcinßet 2 m. unde 10 scl. gerste von der hube. Item von den sient 36 huben besatczt. Item 18 sient wuste. Item der kreczim zcinßet 3 m. unde ist besatczt. Item der molner zcinßet von der molen und von 17½ mo. ackers unde vom kreczim 7½ m.
Weburg. Item das dorff hod 60 huben, dovon hod der scholtis 4 fry unde der pfarrer 4 fry. So sal man wißen, das noch sient 52 zcinßhaftige huben, iczlicheh) zcinßet 16 sc. Item von den [sient] 49 huben besatczt. Item 3 huben sullen zcinßen off Martini. Item der kreczim zcinßet 1½ m. unde ist besatczt.
[fol. 5r] Dytterichswald. Item das dorff hod 60 huben, dovon hod der scholtis 6 fry unde der pfarrer ouch 6 fry. So sal man wissen, das noch sient 48 zcinßhaftige huben, iczliche zcinßet 15 sc. off Martini. Item von den sient 37 besatczt. Item 7 sient wuste. Item 2 sullen zcinßin off Martini. Item 2 sullen zcinßen im 36[ten] jare. Item der kreczemer zcinßet 3 sch. huner und ist besatczt.
Welzes. Item das dorff hod 50 huben, dovon hod der scholtis 5 fry. So sal man wißen, das noch sient 45 huben zcinßhaftig, unde iczliche zcinßet 16 sc. off Lichtmesse.6) Item 41 sient besatczt. Item der kreczim zcinßet 2 m. unde ist besatczt. Item 4 huben sient noch wuste. Item 7 sient noch fry, dovon sullen zcinßen 2 huben im 35[ten] jare, item 2 im 36[ten] jare, item 3 im 37[ten] jare.
Schepel. Item das dorff hod 38 huben, dovon hod der scholtis 4 fry unde zcinßet 3 f. den gebawern zcu hulfe. Item so sient noch 34 huben, etczliche zcinßet, etczliche 16 sc., etczlich 17 sc., etczlich 3 f. Item von den sient 30 besatczt. Item 4 sient wuste. Item der kreczim zcinßet 4½ f. unde ist besatczt. Item wen das dorffi) gantcz besatczt wer, so ist der zcinß 27 m. minus 4½ sc.
Czende. Item das dorff hod 32½ hube, das hod der scholtis 4½ fry. So sal man wissen, das noch sient 28 huben zcinßhaftig, unde iczlich zcinßet 15 sc. unde 13 d. off Lichtmesse, unde ist gantcz besatczt.
Goryn. Item das dorff hod 40 huben, dovon hod der scholtis 3 fry. So sal man wißen, das do noch sient 37 zcinßhaftige huben, unde itczliche zcinßet 1 m. off Lichtmesse. Item is ist gantcz besatczt. Item der kreczim zcinßet 1 m.
[fol. 5v] Cleyne Dameraw. Item das dorff hod 34 huben, von den hod der scholtis 2 huben fry. So sal man wißen, das noch sient 32 zcinßhaftige hubin, itczliche zcinßet 3 f. Item der huben sient 24 besatczt. Item 8 sient wuste. Item der kreczim zcinßet 1 m. unde ist wuste.
{S. 736} Item die mole zcu Roghußen under dem hawße halde ich zcu des hawßes notdorft. Item die mole zcu Engelsberg zcinßet off das haws 6 l. korn, sunder her, der molner, kan kawme den zcinß geg[eben].
j)Summa 1500 huben minus ½ hube. Wuste 174½ huben, 2 kretczim, 2 garten unde 12 mo.j)
Dys nochgescreben ist das pfluggetreyde des hawßes zcu Redin, das do gefellet off Martini.7)
Swentyn zcinßet 10 scl. korn unde 10 scl. weyße. Woldaw zcinßet 4 scl. korn unde 4 scl. weyße. Panczeldorff zcinßet 7 scl. korn unde 7 scl. weyße. Bogdanisdorff zcinßet 4 scl. korn unde 4 scl. weyße. Mandelkobel czinßet 5 scl. korn undek) 5 scl. weyße.
Wykersdorff die gemeyne zcinßet von itczlichim pfluge 4 scl. habir. Große Lynkorn die gemeyne zcinßet von itczlichim pfluge 4 scl. habir. Große Lantrichter zcinßet von itczlichem pfluge 4 scl. haber. Glosyn zcinßet 18 scl. haber unde 1 scl. korn unde 1 scl. weyße. Cleyne Lantrichter zcinßet jo vom pfluge 4 scl. habir. Firdung zcinßet yo vom pfluge 4 scl. habir. Cleyne Lynkorn zcinßet 4 scl. habir. Messeten zcinßet 12 scl. habir. Unde dieselbigen obengescr[eben], die wellen des zcinßes nicht geben, wen eynis teyles sie sient is irlossen, die andern sprechen, sie haben briffe dorober, das sie fry sient.8)
Dys nochgescr[eben] ist der molenzcinß: die mole zcum Bogisch zcinßet 3 l., die mole zcur Swecze zcinßetl) 5 l., die Newemole zcinßet 8 l., die mole zcum Sagen zcinßet 8 l.9)
[fol. 6r] [...] Redyn das haws.
Dys nochgescr[eben] ist die zcugehorunge des hawßes Redyn von zcinße unde ander notdorfft im 35[ten] jare.
[fol. 6v] Newdorff. Das dorff hod 32 huben, von den hod der scholtis 2 frey, die andern zcinßen itczlichek) 1 m. gut geld[es] unde 2 huner, unde ist gantcz besatczt.
Gebelynsdorff.10) Das [dorff hod] 22½ huben, gantcz besatczt. Summa des zcinßes 10 m. 5 sc. 6 d., summa zcinsgetreyde 1 l. 9 scl., itczlich vierleye weyße, korn, gerste, habir.
Sylvaw. Das [dorff] hod 41 hubenm) zcinßhaftig, der scharwerken 39. Die sient ganctz besatcz. Summa des zcinßes 21 m. minus 5 sc., summa des zcinßgetreydes, weyße, korn, gerste, habir, itczliches 2 l. unde 3 scl. Item 2½ sch. huner minus 2 huner.
{S. 737} Czeczaw. Das [dorff hod] 21 huben, der ist 7 frey weggeg[eben], 14 zcinßen 7 m. ½ f. Item 12 huben zcinßen vierley getreyde, itczlich 3 scl., summa 36 scl. itczliches.
Bogusch das dorff. Hot 15 huben gantcz besatcz. Die hube zcinßet 1 m. gut geld[es].
Große Sagen. Das dorff hod 40 huben, der [sient] 31 besatcz unde 9 wuste. Item 6 huben, itczliche zcinßet 9 sc. 1 sol., dieselbigen zcinßen itczlichek) 3 scl. vierley getreyde, weyße, korn, gerste, habir, summa des getreydes itczlichs 48 scl. Item 8 huben, itczliche zcinßet 1 m. und 6 sol. Item der scholtis zcinßet von 2 huben 18 sol. Item [eyn] garten zcinßet 1 m. Item der kreczim zcinßet 1½ m.
Lybenwalt. Das dorff hod 50 huben, von den sient 14 weggeg[eben]. Item 22 besatczte huben, die zcinßenn) 15 sc. itczliche unde 2 huner. Item 12 wuste huben, item 2 huben besatczt, die haben freyheit eyn jor. Item der kreczim zcinßet 2 m. Item 1 oberige walthube, die zcinßet 15½ sc. unde ist wuste.
Arnoldisdorff. / [fol. 7r] Das hod 60 huben zcinßhaftig, der ist 38 besatczt, die zcinßen itczliche 15 sc. Item 22 wuste huben. Item der scholtis hod 6 huben frey. Der kreczim zcinßet ½ sch. hunner off Martini, ½ sch. off Johannis Baptiste11) unde ist wuste. Item 1 hube ist besatcz im 34[ten] jare und habin 3 jar frey.
Lyndenaw. Das dorff hod 40 huben, die seyn alle besatczt ane 1 hube, die hod wuste gelegen sint dem streyte. Item 4 huben, die sint dis jor zcinßfrey, item 3 huben, die och yres zcinß dis jor nicht vormogen zcu geben. Die andern huben, die zcinßen zcu 15 sc. itczliche. Item die kirche zcinßet 7½ sc. von ½ huben. Der kreczim zcinßet 2 m. Der scholcze hod 1 hube, die zcinßet 15 sc. Item her hot 10 huben, do ist gelt off gelegen, das sie zcinßes 6 m. 1 sc., das ist ym irloßen die helfte das zcinßes, als hey spricht. Item ½ m. minus 1 sol. gemeyne zcins.
Reychenaw. Das dorff hod 32 huben unde ist gantcz besatczt. Der scholcze hod 4 huben, die zcinßen 3 m. Die 28 huben, itczliche zcinßet 18½ sc. unde itczlich 2 hunner. Der kreczim zcinßet 1 m. unde ist wuste. Item 4 garten besatczt im 34[ten] jare, item 1 garten zcinßet 4 sc., item der ander 8 sc., item 2 garten zcinßen ½ m.
Weykersdorff. Das [dorff] hod 66 huben, unde ist 50 besatczt minus 2 huben, itczlich zcinßet ½ m., die vor geczinßet haben 15 sc., unde die lute sprechen, das sie das ½ f. irloßen sint. Der scholcze zcinßet 11 sc. von gerichte. Item der kreczmim zcinßet 3 m., dem scholczeno) 1 m., dem hawße 2 m. Item 1 hube ist besatczt im 35[ten] jare unde hod 3 jare freyzcinß unde scharwerkes. Item von iczlichim pfluge 4 scl. habir.
Lynkor. Das dorff [hod] 66 huben zcinßhaftig, der ist 46 besatczt, die zcinßen itczliche ½ m. Item 20 wuste huben. Item 9p) huben doselbist, die sint fry. Item der kreczim zcinßetq) 2½ m. unde ½ sch. huner. Item von itczlichem pfluge 4r) scl. haber.
{S. 738} Große Bleyße. Das dorff hod 26 huben zcinßhaftig, allir besatczt, die hube zcinßet 14 sc. 4 d. Item der kreczim zcinßet 1½ m. Item der scholcze zcinßet 22 sc. von der obirmoße.
Wurstenaw.12) Das dorff hod 38 huben zcinßhaftig, der ist 33 besatczt. Item 2 huben zcinßen 13 sc., item 1 hube 19 sc., die anderen zcinßen zcu 3 f. Der kreczim zcinßet 3 m. Item 5 wuste huben.
[fol. 7v] Dys13) nochgescreben ist der zcinß von den huben vor der stad, die zcinßen gelt unde vierleye getreyde.
Petir Bogusch hat 1 hube, dovon zcinßet her 17k sol. unde vierleye getreyde, itzclich 3 scl. Bernhart zcum vorwerke hod 5 huben, von 3s) czinßet her 1 m. unde 18 d., 9 scl. gerste unde 9 scl. habir, item von 1 zcinßet her 10 sc. 3 scl. vierley getreyde, item von 1 zcinßet her 17 sol. itczlichs 3 scl. vierley.
Gromusch hod 1½ hube, von der 1 huben zcinßet her 1 m. 6 sol., item von der halben zcinßet [her] 4t) sc. Seyfryd hod 1½ hube, von 1 zcinßet her 17 sol. unde 3 scl. icztlichs getreydes, item von der halben huben zcinßet her 4 sc. Symon Leynenwewer hot 2 huben, her zcinßet 1½ m. 8 sol. unde vierley getreyde. Mattis Grutczemecher hod 1 hube, zcinßet ½ m. unde 9 firteil itczlichs getreydes. Jost hot 2 huben, itczlich zcinßet 17 sol. unde itczlichs 3 scl. Niclos Sparbrot hot 1 hube, die zcinßet 17 sol. unde 4½ scl. itczlichs getreydes. Gothart hot 4½ hube, her zcinßet 1 m. 17 sol. unde 14 scl. itczlichs getreydes. Cuncze vom Sagen hot 1 hube, dovon zcinßet her 18 sol. unde 3 scl. itczlichs getreydes. Sander hot 3 huben unde zcinßet 20 sc. unde 1 sol. unde 3 scl. weyße unde 9u) scl. korn, alzo vil gerste unde habir. Lorencz Trampe hot 2 huben, die zcinßen itczlichen 17 sol. unde 3 scl. itczlichs getreydes. Niclos Newmeister hot 2 huben unde 1 firteil, von den 2 hubena zcinset her von itczlicher 17 sol. unde 3 scl. vierley getreydes, item von der halben zcinset her 4 sc., item von 2 huben unde 1 firteil zcinset her 2 m. minus 4 sc. Niclos vom Berge hot 4 huben, 2 die zcinßen 1½ m., itemk 2 huben zcinßen 7 f. unde 4 sol. Caspar hot 2 huben unde zcinßet von itczlicher 17 sol. unde 3 scl. itczlichs getreydes. Niclos Ludeke hot 1 hube, die zcinßet 17 sol. [unde ... scl.]v) itczlichs getreydes. Stephan zcu Czeczaw hot ½ hube, der zcinßet 8½ sol. unde 1½ scl. itczlichs. Jocob Blander hot 2 huben unde zcinßet 1½ m. unde 4 sol. vor obermoße. Weyzcel hot 3 huben, itczliche zcinßet 17 sol. unde itczlichs 3 scl. Peter von Gobeleyndorff hot 1 hube unde zcinßet 17 sol. unde 3 scl. itczlichs. Woyke hot 1 hube, her zcinßet 1 m. 6 d. Bartusch zcu vorwerke hot 1½ hube unde zcinßet 1 m. unde 9 sc. Winkeler hot 3½ [huben], her zcinßet von 3 [huben] 1 m. unde 4 sol., 9 scl. itczlichs, item von der halben huben 14 sc. 6 d. Peter von Silvaw hod 1 hube, her zcinßet 17 sol. unde 3 scl. itczlichs. Niclos Grunt, Thomas Cropel, sie haben 5 huben minus 1 firteil, sie zcinßen von 3 [huben] 1 m. 9 sc., item vor 3 firteil 7 sc. 2 d., item von 1 huben zcinßen 8 sc., item itczlichs getreydes 14 scl. Niclos Silvaw hot 1 firteil von 1 huben, do- / [fol. 8r] von zcinset {S. 739} her 2 sc. unde 3 scl. itczlichs. Jocob zcum vorwerke hot ½ hube, die zcinßet 11 sc. Scholcze zcur Mosancz hot 2½ hube, von 2 zcinßet [her] 1½ m., vor die halbe 9 sc., die 2½w) horet nicht zcu der stadx) huben. Heynrich Swarcze hot 8½ hube, her zcinßet 2 m. minus 1 loth, itczlichs 12 scl.
Malden14) das guth. Is zcinset alle jor 3 m. minus 8 d. unde itczlichs 36 scl. Petryndorff zcinßet 3 f. Große Bewlot zcinset 1½ m.
Dißir nochgescr[eben] zcins gefellit off Walpurgis.15) Gromusch von ½ huben ½ m. Seyfryd von ½ huben ½ m. Cuncz von Clement von 1 huben 1 m. 6 sol. Niclos Silvaw von 2 huben 2 m. 6 sol. Item Heynrich Swarcze zcinset 4 m.
Czinß off Purificationis Marie.16) Große Lantrichter zcinset 3 m., das ist ungewis. Cleyne Lantrichter zcinset 5 f. Thomen hod gezcinßet 6 m. 16 sc., das ist vorgeben. Newmole hot 9 huben unde 1 firteil, is hod geczinßet 5 m., is ist wuste. Mandelkobel hot geczinßet 5 m. minus ½ f. minus 6 d., das ist ouch vorgeben.
Dys nochgescr[eben] is der zcinß, der us der stad gefellit. Item 4 m. vor 1 platendienst. Item itczliche fleyschbank 5 steyne unslit, das nympt die stad halp. Item 8 sc. zcur orkunde. Item von itczlichem wollenwewer 1 f. Item itczliche brotbank 1 f. Item von 7 hokenbuden 9 f. Item von den schumecher, der noch ir vily) ist.17) j)Summa 649 huben, dovon synt wuste 72 huben unde 3 kretczim.j)
[fol. 8v] Strosberg.18)
Diße nochgeschreben dorffer zcinßenz) dem Strosbergischen gebiethe.19)
Czum irsten Brawsow hod 50 huben, 34 synd besatczt, dovon die hube zcinßet 16 sc. unde 9 d. Item der scholtis zcinßet 1 f. Item der kreczmer 21 sc. unde 2 pfd. pfeffer.
Frotczkow hot 35 huben, 18 synd besatczt, dovon die hube zcinßet 15 sc., ouch itczliche hube zcinßet waltczinß 5 sc. Item der kretczmer 2 m. Item des scholczen huben zcinßen waltczinß gleych ander huben.
Czesche hot 46 huben, 18 synd besatcz, die hube zcinset 19 sc. Item das gerichte 2 m. unde 1 pfd. saffran von des kretczmes wegen. Item hube sitczet off freyhit 2 jor.
Item Dameraw wart im neesten krige vorbrant, doselbist synd 25 huben, 3 synt besatczt, 1 zcinßet 17 sc., die andern 2 sitczet 3 jor frey.20)
{S. 740} Item Malkow hod 34 huben, 14 synd besatczt, die hube zcinsetaa) 17 sc. 1 sol. minus. Item der kretczmer ouch 17 sc.
Tylendorff hod 30 huben, 16 synd besatczt, die hube zcinßet 15 sc. Item 2 huben haben 2 jor freyheit. Item das gerichte zcinset ouch 15 sc.
Item Kawko hod 38 huben, 12 synd besatczt, die hube zcinßet 19 sc. Item das gerichte 1 m. unde 15 sc. waltczinßes.
Item Mesewancz hod 68 huben, 60 synd besatczt, die hube zcinßet 1 m. Item 2 huben sitczen 2 jor frey. Item der krectzmer zcinset 1 m. ½ f. minus.
Crossen hod 65 huben, 55 synd besatczt, die hube zcinset 17½ sc. Item doselbist synd 2 kretczmer, der 1 zcinsit 1 m., der ander sitczet frey bis off Lichtmesseab) neestkomende, denne so sal her zcinsen 10 sc.
Item Grosse Smeye hod 34 huben, 18 synd besatczt, die hube zcinsit 20 sc. 8 d. minus. Item do synd 2 huben, 1 hot 1 jore freyheit, die ander 3 jore.
Karben hot 38 huben, 25 synd besatczt, die hube zcinsit 15½ sc. Item 5 huben haben doselbist 2 jor freyheit.
Cleyne Smeye hod 16 huben, un synd besatczt, die hube zcinsit 16 sc.
Item Yeikow [hod] 45 huben, 27 synd besatczt, die hube zcinsit 15 sc. Item der kretczmer 1½ m.
[fol. 9r] Item Libenberg [hod] 59 huben, 48 synd besatczt, die hube zcinsit ½ m. Item 4 huben [haben freyheit], 2 2 jor, 2 3 jor. Item da synd 3 kretczmer, der eyne zcinsit 1½ m., der ander 2 m., der dritte hod 3 jor freyheit.
Item Swetcze hod 25 huben, 3 huben synd besatczt, die hube zcinsit 3 f.
Weynow hod 47 huben, 17 synd besatczt, die hube zcinsit 15 sc. Item der kretczmer 1 m.
Item uff Michelerland synd 4 dorffer, dieselben synd vorbrant im neesten krige, die haben noch dis jor freyheit.
Item Sobbefrischen hod 31 huben, 16½ synd besatczt, die werden zcinsen bis off Sinte Martins Tag obir 1 jor, die hube 15 sc.
Itemac) Hecht hod 43½ hube, 16½ synd besatczt, die haben ouch freyheit bisad) off Sinte Mertens Tag ober 1 jor, denne so sol die hube zcinsit 1 f. unde 3 scl. gerste, 3 scl. korns unde 3 haber.
Item Gurtzschen hod 40 huben, 24 synd besatczt, die haben ouch freyheit bis off Sinte Mertens Tag zcukomftig obir 1 jor, die hube zcinsit denne 1 f. unde 3 scl. korn, 3 scl. gerste unde 3 habir.
Item Gottersdorf hod 44 huben, 11 synd besatczt, die hube zcinsit 16 sc., abir freyheit haben sie ouch von Sinte Mertens Tag ober 1 jor.
Item vier dorffer zcu Lawterberg, do van synd zcwe vorbrant im neesten krige.
Item zcu Milesdorff hod 40 huben, die do allesampt wuste synd, denselbenae) lute daz ire mitenander genomen wart, also das sie is ane hulfe nicht besetczen mogen; der zcyns vor die hube ½ m.21)
{S. 741} [fol. 9v] Item Hoff hod 25 huben, das do ouch doselbist vorbrant wart, do synd 21 huben besatczt. Item die huben zcinsen ½ m., besunder sie haben freyheit bis off Sinte Mertens Tag off 1 jor.
Gottersfelt hod 52k) huben, 20 synd besatczt, die hube zcinsit 15 sc. Der kretczmer hod 3 jor freyheit, dornoch sal her zcinsen 1 m.
Item zcum Geleng[e] synd 54 huben, 11 synd besatczt, die hube zcinßet 13 sc.
Item Wamperske hod 58 huben, 18 synd besatczt, die hube zcinßet 13 sc. Item der kretczmer 1 m.
Item Scabe hod 37 hubenaf), 27 synd besatczt, die hube zcinßet 1 f., 3 scl. gerste, 3 scl. korns, 3 scl. weyße, 3 habir. Item so ist oberig acker, do zcinßet die hube van ½ f.
Item Steybitcz hod 43 huben, 11 synd besatczt, die hube zcinßet 15 sc.
j)Summa 1122½ag) hube im gantczen gebitte, dovon sint wuste 578½ huben.j)
[fol. 10r] [...] Brathean das haws.22)
[fol. 10v] Disse nochgeschrebene notdorft unde zcinße synd gefunden uff dem hawße im gebiethe zcu Brathean am Sontage vor Margarethe im 35[ten] jare.23)
Czum ersten die dorffer.
Crossel das dorff hod 38 huben unde itczliche zcinßet 3 f., der ist 25 besatczt, die do zcinsen, unde unbesatczt, die haben 3 jor freyh[eit]. Item 7 huben bleyben wuste. Item 1 kretczmen besatczt, der zcynst 3 f.
Radam. Das dorff hod 62 huben zcinßhaftig, jo die hube zcinßet 17 sc., der ist besatczt 42 unde 20 wuste. Item 2 huben haben freyheit 3 jor. Item 1ah) kreczem besatczt, der zcinßet 2 m.
Mispelwalt. Das dorff hod 50 huben zcinßhaftig, unde jo die hube zcinßet ½ m., der ist besatczt 23 unde 27ai) wuste. Item 1 kreczem zcinßet 2 m. unde [ist] wuste.
Wonne. Das dorff hod 84 zcinshaftige huben, unde jo die hube zcinßet ½ m., der ist 43 besatczt unde 41 wuste. Item 1 kreczem besatczt, der zcinßet 3 m., die eyne nympt der scholtis.
Swarczenaw. Das dorff [hod] 63 huben zcinßhaftig, itczliche zcinßet 15 sc. Der huben ist 42 besatczt, unde 2 haben freyheit 3 jor. Item 21 bleyben noch wuste. Item 1 kreczim besatczt, der zcinßet 1 m.
Segersdorff. Das dorff hod 84 huben zcinßhaftig, itczlich zcinßet ½ m., unde der ist 30 besatczt, 6 haben noch 3 jor freyheit. Item 54 bleyben wuste. Item 1 kreczim besatczt, zcinset 1 m.
[fol. 11r] Eckersdorff. Das dorff hod 36 huben zcinßhaftig, unde io die hube zcinßet 4 scl. gerste, 4 scl. habir unde 1 f., unde der ist 19 besatczt und 17 wuste. Item 1 kreczim, der zcinsetaj) 1½ m. unde ist wuste.
{S. 742} Scherleyn. Das dorff hod 62 huben zcinßhaftig, unde io die hube zcinset 3 f., der ist 56 besatczt unde 6 wuste, unde 2 haben freyheit 3 jor. Item 1 kreczim besatczt zcinset 3 m.
Wauir. Das dorff hod 51½ hube zcinßhaftig, der zcinßen 46½ zcu 13 sc. unde 3 d. Item 6 zcinßen zcu 15 sc. Item der ist 15 besatczt unde 36½ak) wuste. Item 1 kreczim, der ist wuste unde zcinset 1½ m.
Eber. Das dorff [hod] 52 huben zcinßhaftig, unde jo die hube zcinßet ½ m., der ist 46 besatczt unde 6 wuste. Item 1 kreczim, der ist wuste unde zcinset 1½ m.
Newhoff. Das dorff hod 51 huben zcinßhaftig, unde jo die hube zcinset 1 m., unde der huben ist besatczt 27 unde 25 wuste. Item 1 kreczim, der ist wuste unde zcinset 1½ m.
Lulpingal). Lulping das dorff hod 49 zcinßhaftige huben, unde jo die hube zcinset ½ m., der ist 10 besatczt. Item 1 kreczim, der zcinset 1 m. unde ist wuste.
Stad Newenmarkt. Czinßet 38 m. unde 1 f.24)
Molen. Item die mole zcur Belitcz zcinset 6 l. korns. Item die mole zcum Radam zcinsit 2 m.25)
j)Summa obiral im gantczen gebitte ist 681½am) huben. Dovon sint wuste 255½ huben unde 4 kretczim.j) [...]
Textkritische Anmerkungen
a) Im Text doppelt.
b) Folgt Str. pr.
c) Die Zahl ist möglicherweise korrigiert.
d) Folgt Str. hodert.
e) Folgt Str. dr.
f) Auch als Zahlwort.
g) Folgt Str. 5.
h) Folgt Str. zcinß.
i) Folgt Str. ganczt.
j) Nachtrag von anderer Hand (B).
k) Folgt Str.
l) Folgt Str. 3 l.
m) Folgt Str. zcins.
n) Im Text als zcinßes.
o) Im Text als schoczen.
p) Aus 8 verbessert.
q) Folgt Str. 3½.
r) Folgt Str. sch. huner.
s) Auf einer mehrfach korrigierten Stelle.
t) Folgen Str. sc. scl. vierley.
u) Folgt Str. sol.
v) Text unvollständig.
w) Verbessert aus 4 (?).
x) Folgt Str. halbe.
y) Über Str. wil.
z) Nachgetragen.
aa) Folgt Str. 5.
ab) Str. -we- im Wort.
ac) Folgt Str. heht.
ad) Im Text doppelt.
ae) Korrigiert aus dieselben.
af) Folgt Str. 17.
ag) Vor 22½ gestr. 50.
ah) Folgt Str. kretczmem.
ai) Aus 26 verbessert.
aj) Folgt Str. der zci.
ak) Verbessert aus 37½.
al) Sic statt Kulping, das zweite l ist über dem Wort nachgetragen.
am) Aus 581½ verbessert.
Inhaltliche Anmerkungen
1) Die dazugehörenden Inventare dieses Hefts sind ediert in Das Große Ämterbuch, hrsg. W. Ziesemer, Danzig 1921, S. 548-49 (fol.1r-v), 575-76 (fol.6r), 390 (fol.9v-10r), 370 (fol. 11v-12r). Die Auslassung dieser Texte ist jeweils durch Punkte kenntlich gemacht.
2) Die Angaben zu Roggenhausen in Das Große Zinsbuch des Deutschen Ritterordens, hrsg. Peter-Gerrit Thielen, Marburg 1958 (GZB) sind sehr unvollständig, GZB S. 14 enthält nur summarische Angaben, GZB S. 101 nur das Inventar (auch GÄB S. 549).
3) Nov.11.
4) Jan.6.
5) Mai 1.
6) Febr.2.
7) Rheden ist im GZB besser belegt als Roggenhausen, GZB S. 22 enthält die summarische Getreide- und Geldzinseinnahmen, GZB S. 99-100 einen detaillierten Überblick über die Dörfer und ihre Abgaben sowie über die Mühlen.
8) In den hier angedeuteten Problemen scheint auch die Ursache dafür zu liegen, daß diese Angaben nicht ins GZB übernommen worden sind.
9) Vgl. dazu GZB S. 100 (mit etwas anderen Abgaben und zwei weiteren Mühlen).
10) Zum folgenden vgl. GZB S. 99-100.
11) Juni 24.
12) GZB S. 100 als Furstenaw.
13) Die folgenden Angaben fehlen im GZB.
14) GZB S. 100 als gut zcum Alden.
15) Mai 1.
16) Febr.2.
17) GZB S. 100 nennt dagegen 11 m. Zins vom Rat der Stadt Rheden.
18) Strasburg ist GZB S. 23 und 87-89 belegt.
19) Zum folgenden vgl. GZB S. 88-89 und 87-88, mit einer Reihe von Abweichungen zum hier edierten Text.
20) Vgl.dazu die nur etwas verbesserte Situation nach GZB S. 88.
21) Um 1437 waren immerhin wieder 15 Hufen besetzt, GZB S. 87.
22) Zu Brathean vgl. GZB S. 24-25 (mit ausführlichen Belegen aus der Zeit um 1417) und 85-86.
23) 1435 Juli 10. - Zum folgenden s. GZB S. 86 (1437), mit einer Reihe von Unterschieden, aber in derselben Reihenfolge.
24) Vgl. die andere Zinshöhe in GZB S. 86.
25) Die Liste der Mühlen ist unvollständig.
Zitieren dieser Edition: (1) virtuell: URL (http://www.spaetmittelalter.uni-hamburg.de/Urkundenbuch/pub/js/js128.htm) und Datum der Einsichtnahme; (2) im Druck: PrUB, JS 128 (1435. o.O.)
Bearbeitungsstand: Text eingegeben (11.1.2002, Jürgen Sarnowsky) – Datum überprüft (11.1.2002) – Text mit PrUB oder sonst Druck kollationiert (11.1.2002) – Text mit Or. kollationiert (11.1.2002) – äußere Merkmale beschrieben (11.1.2002)
Datum der Erstanlage: Freitag, 23. Juni 1999 – Letzte Änderung: 11. Januar 2002 von Jürgen Sarnowsky
Zurück zur Hamburger Homepage / zurück zur Regestenliste für 1435.