PrUB, DH 404

© Dieter Heckmann, Werder / Berlin (2010) 



1412 Oktober 6. Rom.
{Regest}
Papst Johannes XXIII. bekundet, dass er auf Bitten des Hochmeisters Heinrich von Plauen zum Gedenken an die über 18 000 gefallenen Christen auf dem Schlachtfeld [von Tannenberg] dort die Errichtung einer Kapelle gestattet und ihren frommen Besuchern Ablässe gewährt.

{Überlieferung}
A = Geheimes Staatsarchiv PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, Urkunden Schiebl. 9, Nr. 4.

{Drucklegungen}
Emil Schnippel, Das "Kloster von Grünfelde"  und die "Kapelle auf dem Streitplatz" bei Tannenberg, Oberländische Geschichtsblätter 12 (1910), S. 164-166 und S. 166-168 (deutsche Übersetzung).

{Diplomatische Erörterung des Stücks}
Ausf.; lat.; in der Plica durch Fraß leicht beschädigtes Perg., 49,5 x 31,5 cm (x 36 cm mit Plica); an roten und gelben Seidenfäden angehängte Bleibulle des Ausstellers; Schreibervermerke Io[hannes] de Prato und Io[hannes] de Criuellis sowie Revisionsvermerk F[ranciscus] de Montepolicano unter der Plica; Familiarenvermerk Iohannes de Bortzow .. 2222 auf der Plica; Prokuratorenvermerk R, zeitgenössischer Betreff Bulla indulgenciarum in capella Tannenberg, ubi cum Polonis conflictus causatur pregravis, Registraturvermerk 8, Betreff (von Hand des frühen 16. Jahrhunderts) Bulla indulgenciaru[m] capelle Tannenbergk als offm streytplatcz, Vermerk P[–––..] (26), Siegelstempeldruck des Königlichen Staatsarchivs Königsberg sowie Signaturstempeldruck auf der Rückseite.


a)Iohannes1) episcopus servus servorum dei universis christifidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicama) benedictionem. Dum precelsa meritorum insignia, quibus regina celorum virgo dei genitrix gloriosa sedibus prelata sidereis quasi stella matutina prerutilat devote consideraconis indagine perstratamur. Dum eciam infra pectoris archana revolvimus, quod ipsa utpote mater misericordie mater gracie et pietatis amica humani generis consolatrix pro salute fidelium, qui delictorum onere pergravantur, sedula exoratrix et pervigil ad regem, quem genuit, intercedat dignum. Quin pocius debitum arbitramur, ut ecclesias et loca in honorem sui nominis dedicata graciosis remissionum prosequamur impendiis et graciarum muneribus honoremus. Cum itaque, sicut accepimus, dilectus filius Henricus Plavvn hospitalis sancte Marie Theutonicorum Ierusalemitani generalis magister in partibus Prussie2) in campo seu loco Pomezaniensis dicocesis3) et in quo dudum - ut asseritur - propter stupendum et horribile bellum, quod in eisdem partibus per nonnullos infideles cum christifidelibus humani generis hoste instigante commissum fuit, ultra decem et octo milia christifidelium corpora per occisiones et strages ex eodem bello progredientes fuerunt humata et tradita sepulturis, quandam capellam sub vocabulo et honore dicte virginis gloriose pro huiusmodi interemptorum et omnium fidelium defunctorum animarum et requie de bonis sibi a deo collatis fundaverit et construi fecerit illamque de eisdem bonis pro uno religioso dicti hospitalis et ex aliis secularibus presbyteris ac duobus ministris in minoribus duntaxat ordinibus constitutis, qui in ipsa capella horas canonicas et alia divina officia diurna pariter et nocturna diebus singulis pro huiusmodi animarum salute omniumque defunctorum dicere sunt astricti, sufficienter et oportune dotaverit. Nos cupientes, ut capella ipsa congruis honoribus frequentetur et eciam augeatur et ut christifideles eo libencius causa devocionis confluant ad eandem et ad eius conservacionem et fabricam manus promptuis porrigant adiutrices, quo ex hoc ibidem dono celestis gracie uberius conspexerint, se refectos de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui in nativitatis, circumcisionis, epiphanie, resurrectionis, ascensionis et corporis domini nostri Iehsu Christi ac penthecostes et nativitatis, annunciacionis, purificacionis et assumpcionis beate Marie virginis predicte ac nativitatis Iohannis baptiste et Petri et Pauli apostolorum ac beate Marie virginis predictorum festivitatibus et celebritate omnium sanctorum necnon nativitatis, epyphanie, resurrectionis, ascensionis et corporis domini ac nativitatis et assumpcionis beate Marie et nativitatis beati Iohannis et apostolorum predictorum octavas et per sex dies dictam festivitatem penthecostes immediate sequentes eandem capellam devote visitaverunt annuatim et ad huiusmodi conservacionem et fabricam manus porrexerint adiutrices singulis videlicet festivitatum et celebritatis decem annos et totidem quadragenas octavarum vero et sex dierum predictorum diebus, quibus capellam ipsam visitaverint et ad huiusmodi conservacionem et fabricam adiutrices manus porrexerint,  - ut prefertur - centum dies de iniunctis eis penitenciis misericorditer relaxamus. Volumus autem, quod si alias visitantibus dictam capellam seu ad fabricam ipsius manus porrigentibus adiutrices aut alias inibi pias elemosinas erogantibus aliqua alia indulgencia in perpetuum vel ad certum tempus nondum elapsum duratura per nos concessa fuerit, presentes littere nulluis existant roboris vel momenti presentibus post decennium minime valituris. Datum Rome apud Sanctum Petrum II nonas octobris pontificatus nostri anno tercio.

Textkritische Anmerkung:

a)-a)  In verlängerter Schrift.



Inhaltliche Anmerkung:

1)  Johannes XXIII., Gegenpapst (1410-1415).

2)  Heinrich von Plauen, Hochmeister des Deutschen Ordens (1410-1413).

3) Diözese Pomesanien.


Zitieren dieser Edition: (1) virtuell: URL (http://www.spaetmittelalter.uni-hamburg.de/Urkundenbuch/pub/dh/dh404.htm) und Datum der Einsichtnahme; (2) im Druck: PrUB, DH 404 (1412 Oktober 6. Rom.)
Bearbeitungsstand: Text eingegeben (D. Heckmann, 19.1.2010) Datum überprüft () - Text mit PrUB oder sonst Druck kollationiert () - Text mit Or. kollationiert (D. Heckmann, 19.1.2010) - äußere Merkmale beschrieben (D. Heckmann, 19.1.2010)
Datum der Erstanlage: Dienstag, 19.Januar 2010— Letzte Änderung: 19.Januar 2010 von Dieter Heckmann

Zurück zur Hamburger Homepage   / zurück zur Regestenliste für 1412.