PrUB, DH 331

© Dieter Heckmann, Werder / Berlin (2006)


1498 März 11. Freiburg [i. Br.]
{Regest}
[Der römische König Maximilian I.] an [Papst Alexander VI.]: Bitte, die wiederholt zugesagte Restitution der dem Deutschen Orden entfremdeten Ballei Ballei San Leonardo [di Siponto] umzusetzen.

{Überlieferung}
D = Beilage zu: Geheimes Staatsarchiv PK, XX. HA Hist. StA Königsberg, OBA Nr. 27226.

{Drucklegungen}
---

{Diplomatische Erörterung des Stücks}
Abschr. des frühen 16. Jhs.; 1 Bogen Pap. mit Wasserzeichen "Reichsapfel mit eingeschlossenen Alpha und Omega und griechischem Kreuz auf einkonturiger Stange darüber", Bl. 13r-14v beschr.; zeitgenöss. Registraturverm. "E"; beigelegter Umschlag mit zeitgenöss. Außenadresse Dem hochwirdigsten  durchleuchtigen hochgebornnen fursten und her(re)n, herr(e)n Albrechtten Tewtsch ordens hochmaister, marggraf zw Brandenburg, zu Stetin, Pomern, der Cassuben unnd Wenden her)c)zog(e)n, burggrafen zw Nurenberg und fursten zu Rugen etc., Präsentatum Zu sein(er) f[urstlichen] d[urchlaucht] aigen handen zu antwurten, zeitgenöss. Betreff Des grafen von Ortenbergs und Ferenbergs secretarien schreiben, dabei etzliche copeyen, w[a]z in dem alt(en) kay[serliche]n registrant(en) von wegen des Teutschen maist(er)s geschriben ist, zeitgenöss. Registraturverm. Im september 1524, 41 und Orte(n)pergk sowie Federproben.



Beatissime pater domine r[vererendissi]me. Crebro ad s[erenita]tis v[estris] aures perstrepuimus significantes Christianum populum obrui ac indies nestimus, quomodo vel inclementia dei vel nostra dessidia perditum iri sacr(um) ordinem sacratiss[imum] beate Marie virgini dicatum sua vita, suo sanguine sevissimis inimicis iam trecentis annis occurrentem hostes fidei Christiane modo superantem, modo superatos ad fidem convertentem, Christianum sanctum nomen ampliantem, nunc non hostilibus viribus, sed civilibus - ut ita dicamus - remorari et a quibus gratiam, auxiliumque prestolari deberet, ab his perditionem expectare. Novit preterea s[ereni]tas v[estra] iam dudum baliviam(a) [!] s[anc]ti Leonardi in Apul[i]a(1) sacre mansionis Panormi ultra forum regni Sicilie(2) dicti ordinis Beate Marie virginis Theutonicorum non exiguum decus atque ornamentum - nescimus qua suggestione - privati commodi cupida de manibus eiusdem ordinis fratrum, qui nihil tale veriti sunt, ereptam vestramque s[erenita]tem dum in cardinalatu eiusdemque ordinis protector fuerat. Crebro pollicitam summis viribus elaboraturam, uti dictam balivam(b) (ad) se manusque suas recuperaret, recuperatamque(c) suo domino ordini predicto restitueret. Sed priusquam hos conatus s[ereni]ta[s] vestra expleret ad summi pontificatus apostolice fuit evecta. Preterea s[anctiss]imus d[ominus] n[oster] papa Innocentius s[erenita]tis v[estris] immediatus predecessor dum super restitutionen dictae balivae s[anc]ti Leonardi per procuratores et oratores divi Friderici Ro[anorum] imperatoris(3) domini et genitoris nostri char[issi]mi interpellaretur. Ultro promisit se, dum se se occasio {Bl. 13v} offerat, eandem baliviam restitutuerit. Unde quod et is diem sit functus suum, itemque per mortem car[dina]lis Parmensis(4)  predicta baliva vacet nostrique oratores seu procuratores dicti ordinis s[erenita]tem v[estram] occasione dictae promissionis divi imperatoris interpellaverunt. Intelleximus ex eisdem s[erenita]tem v[estram] eandem balliviam ita a divo(d) Innocentio restitui pollicitam credidisse cardinalis de Valentia(5) custodie, donec nos ipsi eandem a s[erenenta]te v[estre] receperemus. Quod quidem equissimo suscepimus animo. Attamen ea a s[erenita]te v[estra] apposita lege, ut in titulum tantum predicto ordini restitueremur. Quod, ut verum fateamur, haud quaquam placuit atque preter id, quod omnino nostrum perturbat animum, contra institutionem atque confirmationem prememorati ordinis beate Marie virginis Theutonicorum, ut Theutonis(6) dumtaxat et non alii cuiusvis nationis in ea militarent. Unde et suum hausit nomen. Externum (co)quendam a Theutonica natione prorsus alienum intrudere velit, impulsamus iterque s[erenitat]tem vestram intensissimis desideriis hortantes rogantesque, ut pretactam baliviam s[anc]ti Leonardi in Apulia a ser[enissi]mo dive memorie domino Friderico secundo R[omanorum] imperatore ac Sicilie rege(7)  sepedicto Theutonicorum ordini chartam omnibus attinentiis donatam reddat. Que in primis huius ordinis non mediocre extat ornamentum, in qua suis fratribus post(e) diuturnos labores defatigatis atque militia pro tutanda orthodoxa fide nostra defunctis providere et consulere queat aliique eandem prestolantes ad resistendum imanissimis Christiani nominis inimicis alacriores excitentur. Quis enim {Bl. 14r} a sancta sede apostolica ferocissimos Turchas(8)  noctes (et) dies pro suo pestifero animi livore nil aliud voluntantes quam perniciem et exitum nominis Christiani deterret(f) num Rhodiani(9) milites? Quis potentissimum Moschouiae ducem(10), Tartaros(11), Schytas(12), Sarmatas(13) atque alios id genus infestissimos nominis nostri hostes, ne Italiam(14) et Alemaniam(15) et quasi Rhenum(16) Christiani nominis umbilicum attingant aut infestent, remoratur, num dive virginis Marie Theutonici fratres? Quare ergo militaria stipendia Christicolis substrahuntur ipsique milites quottidie laboribus et expensis gravant(ur), domibus et rebus spoliantur, quorum opes ac divitiae omnium sunt pro salute. Agat itaque in ea re s[ereni]tas vestra, ut dicto ordini in talis baliviae integra et libera restitutione crebros et assiduos rogatus nostros, quos haud in cassum effusos esse, volumus. Nunc tandem videamus profuisse, sin vero surda aura id s[ereni]ta v[estra] preterierit, quod tamen de ipsa futurum nobis minime persuademus, magnam profecto universis precipibus nobilis et militaribus totius Germanicae nationis pariet nauseam, quum omnia priviliegia sua olim a divis sanctae sedis apostolice predecessoribus clementer ob merita sua concessa omni hora, omni momento sentiant infringi, inminui atque preter omnem rerum culpam e medio tolli. Veremurque nos forsan seditiones eam propter rem emersuras. Quas quasi presentes cernimus ac proculdubio ut pestem abhorremus non bene compescere ac sedare posse {Bl. 14v}. Obtestantur enim omnes deum optimum maximum ac palam apud homines protestantur omnia ea pericula ac mala, quae rempuplicam Christianam ecclesiamque ex tali contemptu invadent, ea non sua, sed s[erenita]tae sedis ipsorumque totiusque Germanicae nationis iura supprimere contendentis culpa accidisse. Datum in oppido nostro Friburgense die XI martii anno domini M CCCC LXXXXCIII regnorum nostrorum Romani XIII Hungarie vero octavo.
In simili ad collegium cardinalium mutatis mutandis.

Textkritische Anmerkungen


(a)    Auf Rasur.

(b)    Aus baliv[i]as korr.

(c)    Aus recuperatasque korr.

(d)    Es folgt gestr. imperatore.

(e)    Es folgt gestr. mult.

(f)    Es folgt gestr. nun(c).



Inhaltliche Anmerkungen


(1)    Ballei San Leonardo di Siponto in Apulien.

(2)    Gemeint ist die "Magione" genannte Deutschordensniederlassung in Palermo.

(3)    Kaiser Friedrich III. (1452-1493).

(4)    Gemeint ist wohl Johann Jakob Sclafinato, Bischof von Parma und Kardinal (1482/1483-+1496).

(5)    Caesar Borgia, Erzbischof  und seit (1493) Kardinal von Valencia (1492-1499).

(6)    Die Deutschen.

(7)    Friedrich II., König beider Sizilien (1198) und Kaiser (1220-+1250).

(8)    Türken.

(9)    Gemeint sind die Johanniter auf Rhodos.

(10)    Gemeint ist der Moskauer Großfürst Iwan III. Wassiljewitsch (1462-1505).

(11)    Tataren.

(12)    Skythen.

(13)    Sarmaten.

(14)    Italien.

(15)    Deutschland.

(16)    Rhein.


Zitieren dieser Edition: (1) virtuell: URL (http://www.spaetmittelalter.uni-hamburg.de/Urkundenbuch/pub/dh/dh331.htm) und Datum der Einsichtnahme; (2) im Druck: PrUB, DH 331 (1498 März 11.Freiburg i. Br.)
Bearbeitungsstand: Text eingegeben (D. Heckmann, 22.11.2006) – Datum überprüft () – Text mit PrUB oder sonst Druck kollationiert () – Text mit Or. kollationiert () – äußere Merkmale beschrieben ()
Datum der Erstanlage: Mittwoch, 22. November 2006 — Letzte Änderung: 22. November 2006 von Dieter Heckmann

Zurück zur Hamburger Homepage  / zurück zur Regestenliste für 1498,